Arap Gramerinde Na’t (Sîbeveyhi’den Günümüze)
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Her ne kadar Sîbeveyhi farklı başlıklar altında dağınık bir şekilde ele alsa da Arap dili söz diziminde genellikle tevâbi’ grubunda yer alan na’t (sıfat) ile ilgili farklı fikirler ve bu fikirler etrafında meydana gelen tartışmalar bulunmaktadır. Hâs sıfat kategorisinde değerlendirilen ve men’ûtun (mevsuf) manasını niteleyen na’t, zatı gösteren cümle ögelerinden farklı özellikler taşımaktadır. Nahiv âlimleri çoğunlukla na’tı, hakikî ve sebebî na’t şeklinde ikili taksime tabi tutarken, bu iki kısım için Arap dilinin yapısına uygun birtakım kurallar ortaya koymuşlardır. Na’t ve men’ûtun bir isim gibi kabul edilmesinden dolayı na’tın i’rabı men’ûtuna tabi olmuştur. Ancak Kur’an-ı Kerim’deki bazı örnekler ve Arapların kullandığı birtakım ifadeler na’tın i’rabının men’ûtla aynı olması konusunda itiraza sebep olmuştur. İtiraz edilen bu örneklerin men’ûtun bilindiği durumlar, medih, zem ve cerri civâr bulunan istisnâî durumlarda olduğu görülmektedir. Ayrıca na’tın men’ûtuna ma’rifelik, nekralık, adet ve cinsiyet bakımından da uyması zorunludur. Sîbeveyhi (öl. 180/796), gayrı müştak kelimelerin na’t olmasını kabîh (çirkin) görürken, İbn Hişâm (öl. 218/833), İbnü’l-Hâcib (öl. 646/1249) ve Abdurrahmân Câmî (öl. 898/1492) gibi âlimler na’tın müştak ya da gayrı müştak olabileceğini kabul etmiş, gayrı müştak olması durumunda na’t olarak gelen birçok örneği delil getirmişlerdir. İbn Cinnî (öl. 392/1002) ve İbnü’l-Hâcib gibi âlimler sebebî na’tla ilgili isim vermeden açıklama yapmış, Ebü’l-Bek? el-Ukberî (öl. 616/1219) gibi âlimler sebebî sıfat ya da sebebî na’t adıyla konuyu incelemiş, Hâlid b. Abdillâh el-Ezherî (öl. 905/1499) ise el-vasfu’l-mecâzî adıyla ele almıştır. Çalışmamızın konusu, Arap dilinde cümle ögelerinden birisi olan na’tın alana dair yazılan eserlerdeki ele alınışını, kısımlarını, anlama etki eden boyutunu ve ihtilaf edilen yönlerini incelemektir. Araştırmanın amacı, Sîbeveyhi’nin el-Kitâb’ında na’ta dair ele aldığı kuralları ve sonraki dönem Arap dilcilerinin bu kurallara itirazlarını incelemek, konuyla ilgili farklı görüşleri ortaya koyarak alana katkı sağlamaktır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Nahiv, Arap Dili, Sıfat, Na’t, Tâbi’
Kaynak
Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
9
Sayı
2
