Tarımsal Üretimde Traktör Kullanım Etkinliginin Analizi: Trakya Bölgesi Örnegi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalısmada, Trakya Bölgesinde ayçiçegi ve bugday üreten isletmelerin traktör kullanım etkinliklerinin belirlenmesi amaçlanmıstır. Isletmeler arazi büyüklüklerine göre 20-150 dekar ile 150 dekar ve üzeri olmak üzere iki tabakaya ayrılmıstır. Çalısma kapsamında Tekirdag ilinde 47, Edirne ilinde 35 ve Kırklareli ilinde 31 olmak üzere toplam 113 üreticiyle anket çalısması yapılmıstır. Çalısmada isletmelerin tüm isletme analizi ve bugday ve ayçiçegi üretimine ait brüt kar analizi yapılmıstır. Ortalama isletme arazisi büyüklügü 223,82 da bulunmustur. Isletmelerin ortalama aktif sermayesi 11879,17 TL/da, gayrisafi üretim degeri 600,89 TL/da, gayrisafi hasıla 624,55 TL/da, brüt kar 355,18 TL/da, saf hasıla 207,43 TL/da, net kar 40,99 TL/da ve tarımsal gelir 104,94 TL/da olarak hesaplanmıstır. Ayrıca isletmelerin ekonomik rantabilite oranı 2,70, mali rantabilite oranı 0,45, rantabilite faktörü 31,33 olarak bulunmustur. Isletmelerin traktör kullanım etkinliklerinin belirlenmesinde veri zarflama ve bulanık veri zarflama analizlerinden yararlanılmıstır. Veri zarflama analizi sonuçlarına göre teknik etkinlik 0,647, saf teknik etkinlik 0,773 ve ölçek etkinligi 0,831 olarak bulunmustur. Isletmelerin tam etkinligi saglayabilmeleri için traktör kullanımı ile ilgili girdilerini ortalama %35,5 oranında azaltmaları gerektigi belirlenmistir. Bulanık veri zarflama analizi skorlarına göre ortalama etkinlik skorları birinci grup isletmelerde 0,690, ikinci grup isletmelerde 0,657 ve tüm isletmelerde 0,669?dur. BVZA skorlarına göre isletmelerin traktör kullanım etkinligini saglayabilmeleri için girdilerini %33,1 oranında azaltmaları gerekmektedir. Isletmelerin traktör sermayeleri ile BVZA skorları arasında anlamlı bir iliski bulunmaktadır. Analiz sonucuna göre en yüksek etkinlik skoruna sahip isletmelerin %70,80?inin düsük traktör sermayesine sahip isletmeler oldugu görülmektedir. Çalısmada etkinlik üzerinde etkili olan faktörler Tobit model yardımıyla belirlenmistir. Tobit model sonuçlarına göre VZA?da girdi olarak kullanılan beygir gücü, traktör bakım masrafları ve traktör sermayesinin aktif sermaye içindeki payı olması beklendigi gibi etkinlik skorunu ters yönlü olarak etkilemektedir. VZA?da çıktı olarak kullanılan arazi degiskeni ise Tobit modelinde bagımlı degisken olarak kullanılan BVZA skorlarını pozitif yönde etkilemektedir. Sonuç olarak tarım isletmelerinde traktör tercihlerinin arazi ve isletme büyüklügü dikkate alınarak yapılmadıgı, isletmelerin büyük bir çogunlugunda traktör yatırımlarının etkin kullanılmadıgı anlasılmaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sosyal, Sosyal, İş, tobit model, bulanık veri zarflama, etkinlik analizi, ekonomik analiz
