Marife Gelen Müsnedün İleyh ve Müsnedin Semantik Boyutu (Ebû Ya‘kûb es-Sekkâkî’nin Miftâhu’l-?ulûm Adlı Eseri Bağlamında)

Küçük Resim Yok

Tarih

2022

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Arapçada cümle telifi isnad olgusu ile açıklanır. İsnad, cümlenin temel ögelerini birbirine bağlayan, lafzen görünmeyen bir bağdır. İsnadın tarafları olan müsnedün ileyh ve müsned, bir cümlenin asgari iki temel rüknüdür. İlki, hakkında yargıda bulunulan, ikincisi ise yargının kendisidir. Bir cümlenin temel ögeleri olan mübtedâ ya da fail, müsnedün ileyhe; haber ya da fiil ise müsnede karşılık gelmektedir. Cümlede bu ögelerin -nekreye nispetle- marife olarak gelmesi cümlenin anlamını değiştirmektedir. Ebû Ya‘kûb es-Sekkâkî (ö. 626/1229), çeşitli şekillerde marife olarak gelen müsnedün ileyhin tahsis, cins, tekit, ahd gibi vurgulu anlamlar kattığını ve cümlenin anlamsal yorumunu etkilediğini ifade eder. Sekkâkî’de marife gelen sözdizimsel yapı, bağlamsal durumu açıklarken, bağlam da sözdizimsel yapıyı belirleyebilmektedir. Dolayısıyla sözdizimsel yapı ile bağlam durumunun etkileşimi, birlikte cümlenin anlamını tayin etmektedir; fakat bağlamsal durum, anlamı belirlemede daha etkilidir. Müsned ve/veya müsnedün ileyhin, zamir, alem, ism-i mevsûl, ism-i işâret, harf-i tarif veya izâfetle gelmesi semantik açıdan cümlenin anlamını belirler. Müsnedün ileyhin -istisnai olarak- nekre geldiği durumlarda marife halindeki çoğu anlam görülmez. Sonuç olarak isnadın bir ve/veya iki tarafının marife bir isim olarak gelmesi, cümlenin anlamsal yorumunu değiştirir ve bu türde bir isnad, muhtelif belâgî nükteler için kurulur.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Sözdizim, Marife, Müsned, Müsnedün ileyh, Arap Dili ve Belâgatı, Anlam, Bağlam

Kaynak

Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online)

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

8

Sayı

1

Künye