Mâtürîdî’nin Tefsir-Te’vil Ayrımında Dayanak Kabul Ettiği Rivayet Üzerine Bir Değerlendirme
No Thumbnail Available
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Access Rights
info:eu-repo/semantics/openAccess
Abstract
Bu çalışma, Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin (öl. 333/944) Te’vîlâtü’l-?ur’ân isimli eserinin mukaddimesinde tefsir ve te’vil kelimelerini tanımlarken daya-nak kabul ettiği “Kim Kur’ân’ı kendi görüşüyle tefsir ederse cehennemdeki yerine hazırlansın” rivayetini konu edinmiştir. Mâtürîdî’nin tefsir ve te’vil kelimeleri arasında yaptığı ayrımı, teorik ve pratik yönden inceleyen çeşitli ilmî çalışmalar mevcuttur. Bununla birlikte bu kelimelerin birbirinden farkını açıklarken muhtelif lafızlarla nakledilmiş varyantlar arasından tercih ederek istidlâlde bulunduğu ve içerisinde ??????? fiilinin geçtiği rivayet, sıhhat durumu ve sonraki eserlere yansıması açısından incelenmemiştir. Bu çalışmada ilk olarak Mâtürîdî’yi tefsir-te’vil ayrımına götüren sürecin zihinsel arka planını anlayabilmek amacıyla art zamanlı bir okuma yaparak ondan önceki dönemde tefsir ve te’vil kelimelerinin sözlüklerde, hadislerde ve tefsir eserlerinde ne şekilde kullanıldığı incelenmiştir. Mâtürîdî sonrası sözlük ve tefsir eserlerinde bu kelimelere ilişkin yer alan açıklama ve rivayetler ise çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Ardından Kur’ân hakkında rey ile açıklamayı yapmayı yasaklayan ve Mâtürîdî’nin istidlâlde bulunduğu rivayetten farklı olan diğer rivayet tarîkleri ve selef ulemasının bu konuya yaklaşımı ortaya konmuştur. Son olarak Mâtürîdî’nin tefsiri; “ayetler hakkında Allah şahit tutularak yapılan tek ve kesin açıklama” te’vili ise “ayeti muhtemel yorumlarından biriyle açıklama” şeklinde tanımlamasına imkân veren “Kim Kur’ân’ı kendi görüşüyle tefsir ederse cehennemdeki yerine hazırlansın” rivayeti; sıhhat durumu, İslamî ilimlere etkileri ve Mâtürîdî’nin bu varyantı tercih etmesinin muhtemel sebepleri bakımından değerlendirilmiştir.
Description
Keywords
Tefsir, Mâtürîdî, Rivayet, Te’vil, Rey, Te’vîlâtü’l-?ur’ân
Journal or Series
Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online)
WoS Q Value
Scopus Q Value
Volume
9
Issue
2
