TÜRKİ CUMHURİYETLERİNDE SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: BİR PANEL VERİ ANALİZİ

Bu çalışmada, sağlık harcamalarının belirleyicileri panel veri metodolojisi kullanılarak Türki Cumhuriyetlerinde 1995-2015 dönemi itibariyle araştırılmaktadır. Değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin varlığı Pedroni ve Kao eşbütünleşme testleriyle belirlenmektedir. Değişkenlerin uzun dönem katsayılarının tahmininde Panel Dinamik EKK (PDOLS) tahmin yöntemi kullanılmaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri ise Panel Hata Düzeltme Modeli (PVECM) Granger nedensellik testi ile analiz edilmektedir. Uygulama sonuçları değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisinin olduğunu göstermektedir. Elde edilen sonuçlar kişi başına sağlık harcamalarının sırasıyla kentleşme, kişi başına reel gelir ve 65 yaş üstü nüfus tarafından belirlendiğini göstermektedir. Nedensellik analizi sonuçlarına göre kentleşme, kişi başına reel gelir, 65 yaş üstü nüfus ve hekim sayısı ile kişi başına sağlık harcamaları arasında uzun dönemde karşılıklı bir nedensellik ilişkisi söz konusudur. Sonuçlar, Türki Cumhuriyetleri için önemli politika eğilimleri sunabilmektedir.