Türkiye'de kadın siyasal temsilinin 24 haziran 2018 ve 14 mayıs 2023 milletvekili seçimleri açısından karşılaştırmalı analizi

Bir bireyin veya topluluğun yerine hareket edebilme yetkisi vermesi olarak tanımlanan ve devlet kurumunun var oluşu kadar eskiye dayandığı kabul edilen temsil kavramı, tarih boyunca daima dönüşüme uğramıştır. Dinamik bir yapıda olup; hukuki, toplumsal ve siyasal olarak yaşanan gelişmelerden etkilenerek çeşitlenen bu kavram, demokrasinin temeli olan halkın egemenliğinin gerçekleşmesini sağlayan siyasal temsil kavramının da özü olmuştur. Dünyada temsil ve siyasal temsil kavramının tarihi bu kadar eskiyken; kadınların karar alma süreçlerindeki siyasal temsiliyeti 20. yüzyıl kadar günümüze yakın bir döneme denk gelmektedir. Kadınların siyasal hayata katılımı en nihayetinde gerçekleşse de, ülkelerin parlamentolarında kadın temsilci sayısının az oluşu bugün de var olan bir sorundur. Türkiye'de kadınların siyasal hayata katılımı birçok ülkeye göre daha erken gerçekleşmiş olsa da, kadınların milletvekili olarak parlamentoda yer alma oranı oldukça düşüktür. Kadın milletvekili sayısı incelendiğinde git gide artan bir grafiğe sahip olunduğu görülse de bu oran halen yetersiz durumdadır. Halkın eşit bir şekilde katılımı ve temsiliyle demokrasinin ne kadar güçlü olduğu nitelendirilebildiği için, kadın milletvekili sayısının erkek milletvekili sayısına göre daha az oluşu rakamsal bir veriden çok daha fazlasını ifade etmektedir. Kadın temsilci sayısının arttırılması hem siyaseten hem de toplumsal açıdan oldukça büyük önem taşımaktadır. Türkiye'de son yapılan 24 Haziran 2018 ve 14 Mayıs 2023 milletvekili seçimlerinde kadın temsilci oranının giderek arttığı ve bugüne kadar kadın milletvekili çıkarmayan illerimizin dahi kadın temsilci çıkarttığı görülmektedir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak; siyasi partilerin kadın milletvekillerinin seçilebilmesi için kadın temsilci adaylarına ne kadar olanak tanıdıkları değerlendirilecektir. Türkiye Büyük Millet Meclisi içerisindeki kadın milletvekili sayıları aynı zamanda ulusal ve uluslararası komisyonlardaki kadın temsilcilerin görevleri ve sayıları, kadın adayların siyasi parti içerisinde birinci sıradan aday gösterilebilme fırsatları ve siyasi parti merkez kurullarındaki sayıları üzerinden incelenerek; 24 Haziran 2018 ve 14 Mayıs 2023 Seçimleri üzerinden karşılaştırmalı analizi yapılacaktır. Çalışmada yükselmekte olan bu grafiği koruyup arttırmanın ve kadının parlamentoda eksik temsilinin önüne geçilmesinin gerekliliğinin vurgulanması amaçlanmaktadır.

The concept of representation, which is defined as giving the authority to act in place of an individual or a community and is considered to be as old as the existence of a state institution, has always undergone transformation throughout history. This concept, which is in a dynamic structure and has been diversified by being influenced by legal, social and political developments, has also become the essence of the concept of political representation, which ensures the realization of the sovereignty of the people, which is the basis of democracy. While the history of the concept of representation and political representation in the world is so old; women's participation in decision-making mechanisms as political representatives is 20. it corresponds to a period as close as a century to the present day. Although women's participation in political life will eventually be realized, the low number of female representatives in the parliaments of countries is a problem that still exists today. Although women's participation in political life has taken place earlier in Turkey than in many countries, the rate of women's participation in parliament as deputies is quite low. When the number of women member of parliaments is examined, it can be seen that there is an increasing graph, but this ratio is still insufficient. Since it can be characterized how strong democracy is with the equal participation and representation of the people, the fact that the number of female deputies is less than the number of male deputies means much more than a numerical data. Increasing the number of women representatives is of great importance both politically and socially. May June 24, 2018 and May 14, 2023 parliamentary elections held in Turkey, it is observed that the proportion of women representatives has increased gradually and even our provinces that have not elected women deputies have elected women representatives so far. In this study, using the qualitative research method, it will be evaluated how much opportunities political parties provide to women representative candidates in order to elect women deputies. The number of women deputies in the Grand National Assembly of Turkey is also examined through the duties and numbers of women representatives on national and international commissions, opportunities for women candidates to be nominated from the first place in a political party, and the number of women in the central boards of a political party; June May 24, 2018 and May 14, 2023 elections will be analyzed on a comparative basis. The aim of the study is to emphasize the need to maintain and increase this rising graph and to prevent women's incomplete representation in parliament.