Kültürel Bellek Aktarıcısı Olarak Semah
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kültürel bellek, toplumların geçmişlerine dair birikimlerin muhafaza edildiği, tekrarlanarak canlı tutulduğu, sonraki kuşaklara aktarımının sağlandığı ve gerekli durumlarda güncellendiği kolektif bir bellek türüdür. Türk toplum yapısı düşünüldüğünde kültürel belleğin birtakım unsurlar üzerinden aktarıldığı müşahede edilmektedir. Bu topluluklar arasında Alevileri toplulukları da yer almaktadır. Alevi toplulukları mülahaza edildiğinde ise Alevi inanç sisteminde kültürel belleğin aktarımının sağlandığı yerlerden biri olarak cem ritüelleri karşımıza çıkmaktadır. Cem ritüellerinde önceki kuşaktan alınan bilginin muhafazası, canlı tutulması ve sonraki kuşaklara aktarılması; Alevi kültürünün, inanç sisteminin ve tarihsel süreçte yaşanan olayların gelecek kuşaklara aktarımının sağlanması hatırlama, tekrarlama ve canlandırma yoluyla yapılmaktadır. Bu ritüellerde kültürel belleğin aktarımında hatırlama, tekrarlama ve canlandırma gerek sözel gerekse müziksel unsurlar üzerinden gerçekleşmektedir. Bu doğrultuda ritüellerde sözel ve müziksel unsurların yer aldığı deyiş, nefes, düvaz imam, mersiye, tevhit, semah, miraciye gibi manzumeler icra edilmektedir. Cem ritüellerinde icra edilen manzumeler, Alevi inancının sembolik vasıtaları olarak ifade edilir ve bu manzumeler içerisinde barındırdığı sözel ve müziksel unsurlar dışında figüratif unsurlar ve hatta tercih edilen kıyafetler aracılığıyla Alevi inancını, yaşam biçimini, düşüncelerini, geleneklerini, sözlü kültürün oluşmasını ve sonraki kuşaklara aktarılmasını temsil ederler. Başka bir deyişle cem ritüellerinde gerçekleştirilen uygulamalar ve icra edilen manzumeler ile bir yandan kültürel belleğin oluşumu sağlanırken, diğer yandan da Alevi kültürel kimliğinin hatırlanması, korunması ve aktarılması işlevleri yerine getirilmiş olur. Bu manada Alevi kimliğinin hatırlanması, korunması, canlı tutulması ve aktarılması noktasında bellek taşıyıcılarına/aktarıcılarına ihtiyaç vardır. Alevi cem ritüellerinin ayrılmaz bir parçası olan semahlar da kültürel belleğin oluşumunu ve aktarımını sağlayan bir aktarıcı olarak düşünülebilir. Bu minvalde semahların icrasında yer alan sözler, müziksel unsurlar, figüratif unsurlar ve kıyafetler ile Alevi kültürünün muhafazası ve aktarımı mümkün hale gelmektedir. Bu çerçevede çalışma, semahın kültürel belleği aktarma özelliğini ortaya koymaya yönelik bir çabanın ürünüdür. Bu amaç doğrultusunda araştırmada literatür taraması ile belgeler incelenmiş, konuyla ilgili veriler kitap, makale ve tezlerden elde edilmiş, daha sonra veriler doküman analizi yöntemi ile yorumlanmış ve bulgular ortaya konulmuştur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Müzik, Kültürel bellek, Alevilik, Semah, Cem ritüeli
Kaynak
Folklor akademi dergisi (Online)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
7
Sayı
2
