Sağlık kalitesinin makroekonomik belirleyicileri: Türkiye örneği
Küçük Resim Yok
Tarih
2025
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Son yıllarda küresel çapta salgın hastalıklarda görülen artışlarla birlikte sağlık sektöründe meydana gelen gelişmeler, insanların sağlık kalitesi üzerinde çeşitli etkiler meydana getirmiştir. Dolayısıyla sağlık kalitesinin belirleyicilerinin neler olduğunun araştırılması, hem politika yapıcılar hem de bilim insanları için ilgi çekici bir çalışma alanı olmaktadır. Bu bağlamda bu tez çalışmasının temel amacı, sağlık kalitesinin makroekonomik belirleyicilerinin neler olduğunun araştırılmasıdır. Çalışmada sağlık kalitesinin belirleyicileri, 1975-2022 dönemi verileriyle Türkiye ekonomisi için zaman serisi analiz teknikleri kullanılarak araştırılmaktadır. Sağlık kalitesinin sağlık harcamaları değişkeniyle ölçüldüğü çalışma; ekonomik büyüme, çevre kirliliği, ticari dışa açıklık, enerji tüketimi, finansal gelişme, enflasyon oranı, yenilenebilir enerji, kentleşme, nüfus artış hızı ve tarımsal katma değer değişkenlerinin ele alındığı yedi farklı tahmin modelini içermektedir. Çalışmada değişkenler arasındaki uzun dönemli asimetrik ilişkiler, yapısal kırılmalar dahil edilerek NARDL modeli yardımıyla araştırılmaktadır. Analiz bulguları; Türkiye'de ekonomik büyümenin pozitif ve negatif şoklarının sağlık harcamalarını negatif etkilediğini ancak negatif şokların etkisinin daha fazla olduğunu, çevre kirliliğine yönelik pozitif şokların sağlık harcamalarını artırdığını, nüfus artış hızında meydana gelen pozitif bir şokun sağlık harcamalarını azaltırken negatif bir şokun artırdığını, enflasyon oranındaki pozitif ve negatif şokların sağlık harcamalarını artırdığını, ticari dışa açıklık ve yenilenebilir enerjideki negatif bir şokun sağlık harcamalarını artırdığını, enerji tüketiminin pozitif ve negatif şoklarının sağlık harcamaları üzerinde doğrudan etkisinin bulunmadığını, finansal gelişmenin negatif şoklarının sağlık harcamalarını artırmada daha etkili olduğunu, kentleşmenin pozitif şoklarının sağlık harcamalarını azalttığını ve tarımsal katma değerin negatif şoklarının sağlık harcamalarını azalttığını ortaya koymaktadır. Tez çalışmasından elde edilen sonuçlar, Türkiye'de sağlık kalitesinin iyileştirilmesine yönelik kapsamlı bir inceleme sunmaktadır. Dolayısıyla bulgular, sağlık harcamalarının etkinliğini sağlayarak sağlık kalitesini iyileştirmeye yönelik atılacak adımlarda politika yapıcılar ve karar alıcılar için yol gösterici çıkarımlar sunmaktadır.
In recent years, the developments in the health sector together with the increase in global epidemic diseases have had various effects on people's health quality. Therefore, investigating the determinants of health quality is an interesting field of study for both policy makers and scientists. In this context, the main purpose of this thesis is to investigate the macroeconomic determinants of health quality. In this study, the determinants of health quality are investigated using time series analysis techniques for the Turkish economy with data for the period 1975-2022. The study, in which health quality is measured with the health expenditure variable, includes seven different estimation models that include economic growth, environmental pollution, trade openness, energy consumption, financial development, inflation rate, renewable energy, urbanization, population growth rate and agricultural value added variables. In the study, long-run asymmetric relationships between variables are investigated with the help of the NARDL model by including structural breaks. The analysis findings reveal that positive and negative shocks of economic growth in Türkiye negatively affect health expenditures, but the effect of negative shocks is greater, positive shocks to environmental pollution increase health expenditures, a positive shock in the population growth rate decreases health expenditures while a negative shock increases them, positive and negative shocks in the inflation rate increase health expenditures, a negative shock in trade openness and renewable energy increases health expenditures, positive and negative shocks of energy consumption do not have a direct effect on health expenditures, negative shocks of financial development are more effective in increasing health expenditures, positive shocks of urbanization decrease health expenditures, and negative shocks of agricultural value added decrease health expenditures. The results of this thesis provide a comprehensive review on improving health quality in Türkiye. Therefore, the findings provide guiding implications for policymakers and decision-makers in the steps to be taken to improve health quality by ensuring the efficiency of health expenditures.
In recent years, the developments in the health sector together with the increase in global epidemic diseases have had various effects on people's health quality. Therefore, investigating the determinants of health quality is an interesting field of study for both policy makers and scientists. In this context, the main purpose of this thesis is to investigate the macroeconomic determinants of health quality. In this study, the determinants of health quality are investigated using time series analysis techniques for the Turkish economy with data for the period 1975-2022. The study, in which health quality is measured with the health expenditure variable, includes seven different estimation models that include economic growth, environmental pollution, trade openness, energy consumption, financial development, inflation rate, renewable energy, urbanization, population growth rate and agricultural value added variables. In the study, long-run asymmetric relationships between variables are investigated with the help of the NARDL model by including structural breaks. The analysis findings reveal that positive and negative shocks of economic growth in Türkiye negatively affect health expenditures, but the effect of negative shocks is greater, positive shocks to environmental pollution increase health expenditures, a positive shock in the population growth rate decreases health expenditures while a negative shock increases them, positive and negative shocks in the inflation rate increase health expenditures, a negative shock in trade openness and renewable energy increases health expenditures, positive and negative shocks of energy consumption do not have a direct effect on health expenditures, negative shocks of financial development are more effective in increasing health expenditures, positive shocks of urbanization decrease health expenditures, and negative shocks of agricultural value added decrease health expenditures. The results of this thesis provide a comprehensive review on improving health quality in Türkiye. Therefore, the findings provide guiding implications for policymakers and decision-makers in the steps to be taken to improve health quality by ensuring the efficiency of health expenditures.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ekonometri, Econometrics ; Ekonomi
