BİR BOYA FABRİKASINDA İÇ HAVA KALİTESİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI ÜZERİNDE ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Bina içi ortamlarda insanlar zamanlarının yaklaşık %90’ını geçirmektedir ve bu zaman dilimi arttıkça iç hava kalitesi giderek büyüyen bir kaygı haline gelmiştir. Birçok araştırma iç hava kirletici seviyelerinin dış havadaki kirletici seviyelerinden çok daha yüksek olabildiğini göstermektedir. Özellikle çalışma ortamlarında, üretim konusu ve proses parametrelerine bağlı olarak iç ortam hava kirleticiler ve etkileri değişkenlik göstermektedir. Boya üretim tesislerinde genelde maruz kalınan kirleticiler partikül madde ve uçucu organik bileşiklerdir. Uzun bir iş hayatı boyunca iç ortamda solunan havada bulunan bu kirleticilere uzun süreli kişisel maruziyet söz konusu olabilmektedir. Bu çalışmada, bir boya üretim tesisinde iç ortam hava kirletici ve konsantrasyonları belirlenerek maruz kalınan kirleticilerin çalışanlar üzerindeki sağlık etkileri değerlendirilmiştir. Boya üretim bölümü, renk ayarlama bölümleri, laboratuvar, macun üretim bölümü, boya sprey fırını ve dolum bölümlerinde toplam 9 noktada uçucu organik bileşikler (UOB) ölçümü yapılmıştır ve UOB’lerin tayininde GC/FID kullanılmıştır. İşletmede yapılan ölçümler sonucu belirlenen ortalama toplam konsantrasyonlar benzen için 0,298 mg/m3, 1,2-dibromoetan için 4,929 mg/m3, etilbenzen için 0,495 mg/m3, m,p-ksilen için 0,457 mg/m3, o-ksilen için 0,314 mg/m3, toluen için 1,021 mg/m3, n-propilbenzen için 0,043 mg/m3, 2-klorotoluen için 0,090 mg/m3, 4-klorotoluen için 0,133 mg/m3, stiren için 0,77 mg/m3, klorobenzen için 0,140 mg/m3 olarak tespit edilmiştir. Belirlenen iç ortam UOB konsantrasyonları ile her bölümde kanser riski ve tehlike indeksi hesaplanmıştır. En yüksek kanser riski 0,232 iken, tehlike indeksinin en yüksek değeri 1,629 olmuştur. İşletmede boya ve macun üretim bölümünde partikül madde konsantrasyonları 7,45 mg/m3 ve 3,11 mg/m3 ölçülmüş olup, Tozla Mücadele Yönetmeliği’nde belirtilen 15 mg/m3 sınır değerin altında olduğu tespit edilmiştir. İşletmede dolum ve laboratuvarda konfor (karbondioksit ve sıcaklık) parametreleri 2 ay süreyle ölçülmüştür ve CO2 konsantrasyonu için NDIR metoduyla çalışan cihaz kullanılmıştır. Yapılan ölçümler sonucunda ortalama CO2 konsantrasyonu laboratuvarda 539 ppm, dolum bölümünde 691 ppm olarak tespit edilmiştir. Her iki ortamda da CO2 konsantrasyonu sınır değer olarak kabul edilen 1000 ppm’in altındadır. CO2 konsantrasyon değerleri ile hava değişim sayısı hesaplanmış olup, dolum bölümünde 0,249 h-1, laboratuvarda 0,898 h-1 olarak bulunmuştur. Ayrıca, işletmede çalışan her bölümden bir kişiye Kişisel Maruziyet PM ve UOB ölçümleri yapılmıştır. Boya üretim bölümünde çalışan kişiye yapılan ölçümde PM 7,31 mg/m3 iken, macun üretim bölümünde 0,29 mg/m3 olarak bulunmuştur. Macun bölümünde yapılan PM maruziyeti ölçüm sonuçları Tozla Mücadele Yönetmeliği’nde belirtilen 5 mg/m3 sınır değerin altında iken, boya üretim bölümünde sınır değerin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. UOB derişimleri ile kanser riski ve tehlike indeksi hesaplanmış olup, en yüksek kanser riski ve tehlike indeksi sırasıyla 15,122 ve 30,187’dir. Bunlara ilaveten çalışanlara ait periyodik sağlık kontrollerinde GGT ve hipurik asit için sınır değerlerin üzerinde sonuçlar tespit edilmiştir.

People spend about 90% of their time in indoor places and this time period that increases indoor air quality has become a growing concern. The outdoor air pollutant levels in many studies indicate that indoor air pollutant levels can be much higher. Especially in the workplaces, indoor air pollutants and their effects vary depending on the production issues and the process parameters. Indoor air pollutants are usually exposed in the paint manufacturing facility are particulate matter and volatile organic compounds. Long-term inhalation of these pollutants in indoor air that can be personal exposure over a long career in question. In this study, indoor air pollutants and exposure concentrations in a paint manufacturing plant was determined, the health effects of pollutants on workers exposed to indoor air pollutants was evaluated. VOCs measurements were made in paint production department, color adjustment departments, laboratory, putty production department, paint spray oven and filling department (9 points in total) and GC / FID was used for detection of VOCs. The average total concentrations were determined as a result of the measurements made in the plant, 0.298 mg/m3 for Benzene, 4,929 mg/m3 for 1,2-Dibromoethane, 0,495 mg/m3 for Ethylbenzene, 0,457 mg/m3 for m,p-Xylene, 0,314 mg/m3 for o-Xylene, 1,021 mg/m3 for Toluen, 0,043 mg/m3 for n-Propylbenzene, 0,090 mg/m3 for 2-Chlorotoluene, 0,133 mg/m3 for 4-Chlorotoluene, 0,77 mg/m3 for Styrene, 0,140 mg/m3 for Chlorobenzene. Cancer risk and hazard index was calculated with the indoor VOC concentrations in each department. The highest cancer risk is 0,232, the highest value of the hazard index is 1,629. Concentrations of particulate matter in the paint and putty production department are 7.45 mg /m3 and 3.11 mg/m3, both value are below the limit value (15 mg/m3) in the Regulation About Dust. Comfort (carbon dioxide and temperature) parameters were measured in filling department and laboratory for 2 months and NDIR is the method used by the apparatus running for concentration of CO2. The measurement results of the average CO2 concentration are 539 ppm in laboratory, 691 ppm at filling department. Concentrations of CO2 in both department are below the limit value (1000ppm). Air change rate were calculated with concentration of CO2 and air change rates are 0,249 h-1 in the filling department, 0,898 h-1 in the laboratory. In addition, one person from each department working in plant, PM and VOC exposure measurements were made. PM exposure for a person working in the paint production department is 7,31 mg/m3, for a person working in the putty production department is 0,29 mg/m3. PM exposure measurement in the putty department is below the limit value (5 mg/m3) in the Regulation About Dust, PM exposure measurement in the paint production department is above the limit value. Cancer risk and hazard index were calculated with concentrations of VOC, the highest cancer risk and hazard index is 15.122 and 30.187. Additionally, higher GGT and hippuric acid results than the limit values was determined in periodic health checks of employees.