Seçilmiş bazı yerli Trabzon hurması ( diospyros kaki l.) tipleri için uygun tozlayıcı çeşit belirlenmesi

Abstract

Meyve tutumu ile ilgili sorunların oldukça yaygın olarak yaşandığı Trabzon hurması yetiştiriciliğinde, uygun tozlayıcı çeşit seçimi büyük önem taşımaktadır. 2010 yılında Adana koşullarında yetiştirilen 17 yaşlı Trabzon hurması bitkilerinde yürütülen bu araştırmada, söz konusu sorunun çözümüne katkı sağlanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla; 9 yerli Trabzon hurması tipi (07TH05, 07TH06, 07TH13, 07TH14, 07TH17, 31TH01, 31TH02, 31TH03 ve 33TH01) için Bruniquel ve Ghora Gali çeşitlerinin tozlayıcı olarak uygunlukları araştırılmıştır. Tozlayıcı çeşitlere ait çiçek tozu kalite ve üretim miktarı ile ilgili laboratuvar testlerinde, incelenen çeşitlerin tozlayıcılık potansiyelinin yeterli düzeyde olduğu belirlenmiştir. Yapay tozlama uygulamalarıyla meyve tutumu, serbest tozlanma ve izolasyon uygulamalarına göre arttırılmıştır. 07TH14 ve 33TH01 nolu tipler için Bruniquel ile yapılan tozlamaların, 07TH06 ve 07TH17 nolu tiplerde Ghora Gali ile yapılan tozlamaların, 07TH05 ve 31TH01 nolu tiplerde ise her iki tozlayıcının da iyi sonuç verdiği belirlenmiştir. 07TH13, 31TH02 ve 31TH03 nolu tipte ise en iyi meyve tutumunun serbest tozlanma uygulamalarından elde edildiği belirlenmiştir. Bunun yanında, 07TH14 ve 33TH01 nolu tipler, tozlayıcı olmadığı koşullarda da meyve verebildiğinden dolayı, bu tiplerde partenokarpiye eğilimin yüksek olduğu saptanmıştır.

Selection of suitable pollinizers is very important for persimmon that have a widespread problem in fruit setting. This study aims to contribute for solving this problem. Study was carried out in 2010 vegetation period with 17 years old persimmon trees in Adana conditions. For this purpose, the suitability of Bruniquel and Ghora Gali pollinizer cultivars were searched for 9 local persimmon types (07TH05, 07TH06, 07TH13, 07TH14, 07TH17, 31TH01, 31TH02, 31TH03 and 33TH01). In laboratory tests of pollen viability, germination and quantity, it was determined that the potential of Ghora Gali and Bruniquel is satisfactory for a pollinizer. With controlled-pollination treatments, fruit drop was reduced compared with open pollination and non-pollination treatments. In terms of this, the best pollinator for 07TH14 and 33TH01 was Bruniquel and for 07TH06 and 07TH17 it was Ghora Gali. Both Bruniquel and Ghora Gali became suitable pollinators for 07TH05. In 07TH13, 31TH02 and 31TH03 genotypes, the best results were obtained from open pollination treatments. At the same time, 07TH14 and 33TH01 genotypes have high affinity to parthenocarpy because of their fruit set ability while there is not any pollinizer.