Vajinismus ve disparonisi olan bir grup kadında Vajinal Penetrasyon Biliş Ölçeğinin Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Abstract

Giriş: Kadında ağrılı cinsel bozuklukların etiyolojisinde, açıklayıcı modellerinde ve tedavisinde bilişlerin önemi vurgulanmış olmakla birlikte, vajinal penetrasyon ile ilgili bilişleri değerlendirmek için bir araç yoktur. Amaç: Bu çalışmanın amacı, vajinismus ve disparonisi olan kadınlarda Vajinal Penetrasyon Biliş Ölçeğinin (VPBÖ) Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirlik verilerinin elde edilmesidir. VPBÖ, özellikle vajinismus ve disparonisi olan kadınlardaki bilişleri değerlendirmek amacıyla geliştirilmiştir. Yöntem: Ölçeği toplam sayısı 210 olan disparonisi, yaşamboyu vajinismusu ve cinsel sorunu olmayan 70’er kişilik üç grup kadın doldurdu. Ek olarak, bütün kadınlar Yapılandırılmış Bilgi Formunu (YBF) doldurdu. Faktör analizleri ve geçerlilik ölçümleri cinsel işlev bozukluğu olan ve olmayan iki gruba da uygulandı. Bulgular: Faktör analizi sonucunda vajinal penetrasyonla ilişkili bilişleri gösteren beş alt ölçek saptandı: ‘Kontrol bilişleri,’ ‘olumlu bilişler,’ ‘benlik-imgesi bilişleri,’ ‘felaketleştirme ve ağrı bilişleri’ ve ‘cinsel (genital) uyumsuzluk bilişleri’. VPBÖ’nin bu beş alt ölçeğinin güvenilirliği 0.56-0.93 arasında değişiyordu ve test-yeniden test etme korelasyonları yeterli düzeydeydi. Beş VPBÖ alt ölçeği demografik değişkenlerle oldukça kararlılık gösteriyordu ve ayırt edici (diskriminant) geçerlilik gösteriyordu. Her alt ölçek cinsel sorunu olan ve olmayan kadınlar arasındaki anlamlı farklılıkları saptayabildi. Ayrıca olumsuz bilişlerle ilk dört VPBÖ alt ölçeği cinsel sorunu olan ve olmayan iki kadın grubunu ayırt edebilme yeterliliğini gösterdi. Yaşam boyu vajinismusu olan kadın-lar, disparonisi olan kadınlarla karşılaştırıldığında daha düşük penetrasyon kontrolü algısı ve daha yüksek düzeyde genital uyumsuzluk bilişleri bildirdiler. Tartışma: Yapılan çalışma VPBÖ’nün Türkçe sürümünün vajinismus ve disparonisi olan kadınlarda vajinal penetrasyonla ilişkili bilişleri değerlendirmede geçerli ve güvenilir, kısa bir kendini değerlendirme ölçeği olduğunu göstermiştir. (Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16(Özel sayı.1):1-9)