Bazı yerli Trabzon hurması tipleri (Diospyros kaki L.) için uygun tozlayıcı çeşit belirlenmesi

Abstract

Trabzon hurması (Diospyros kaki L.) yetiştiriciliğinde en büyük problem aşırı meyve dökümüdür. Meyve dökümü yetersiz bakım ve olumsuz ekolojik koşullardan kaynaklandığı gibi, yetersiz tozlanma ve döllenmeden de kaynaklanabilmektedir. Bu çalışmada, Trabzon hurmalarında meyve tutumu ve meyve kalite özelliklerini olumlu yönde etkileyebilecek en uygun tozlayıcı çeşitlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 2010 yılında Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait Trabzon hurması parsellerindeki 17 yaşlı ağaçlarda yürütülmüştür. Çalışmada 07 TH 05, 07 TH 06, 07 TH 13, 07 TH 14, 07 TH 17, 31 TH 01, 31 TH 02 ve 33 TH 01 no’lu yerli Trabzon hurması tipleri ana; Bruniquel ve Ghora Gali çeşitleri ise tozlayıcı olarak kullanılmıştır. Tozlayıcı çeşitlere ait çiçek tozu kalite ve üretim miktarı ile ilgili laboratuvar testlerinde, incelenen çeşitlerin tozlayıcılık potansiyelinin yeterli olduğu belirlenmiştir. Yapılan uygulamalarda meyve dökümlerinin Ağustos ayına kadar fazla olduğu, bundan sonra azaldığı belirlenmiştir. Yapay tozlama uygulamalarıyla meyve tutumu, serbest tozlanma ve izolasyon uygulamalarına göre arttırılmıştır. 07 TH 14 ve 33 TH 01 no’lu tipler için Bruniquel ile yapılan tozlamaların, 07 TH 06 ve 07 TH 17 no’lu tiplerde Ghora Gali ile yapılan tozlamaların, 07 TH 05 no’lu tipte ise her iki tozlayıcının da daha iyi sonuç verdiği belirlenmiştir. 07 TH 13 ve 31 TH 02 no’lu tiplerde ise en iyi meyve tutumu serbest tozlanma uygulamalarından elde edilmiştir. Çalışma sonucunda uygulamaların, meyve suyunda SÇKM, pH ve asitlik değerlerine istatistiksel olarak bir etkisi olmadığı belirlenmiştir. Tozlama uygulamalarının tohum sayısına olumlu etkisi olmuş, bu da meyve tutumunun artmasına neden olmuştur. Bunun yanında 07 TH 14 ve 33 TH 01 no’lu tipler tozlayıcı olmadığı koşullarda da meyve verebildiğinden bu tiplerde partenokarpiye eğilimin yüksek olduğu söylenebilir.

The most important problem in persimmon (Diospyros kaki L.) cultivation is heavy fruit drop. This can be caused either by poor maintenances and negative ecological conditions during fruit development or unsatisfactory pollination and fertilization. In this study, we aim to determine the most suitable pollinizer cultivars that can affect the fruit set and fruit quality features for persimmons. This research was carried out in 2010 vegetation period and in this research 17 years old persimmon trees were used which are located in the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Cukurova’s Persimmon Research Field. In the search, 07 TH 05, 07 TH 06, 07 TH 13, 07 TH 14, 07 TH 17, 31 TH 01, 31 TH 02 and 33 TH 01 local genotypes were used as main genotypes and Bruniquel and Ghora Gali were used as pollinator cultivars. In laboratory tests of pollen vitality, germination and quantity were determined. It was found that the quality of these cultivars were satisfactory as a pollinator. Fruit drop rate was investigated; it was found that fruit drop rate was high until August and after August, fruit drop rate decreased or completely stopped. In hand pollination treatments, the fruit drop was reduced as compared to free pollination and isolation treatments. In terms of this, while Bruniquel became the best pollinator for 07 TH 14 and 33 TH 01; for 07 TH 06 and 07 TH 17 became the best pollinators for Ghora Gali and 07 TH 05. Bruniquel and Ghora Gali became suitable pollinators for 07 TH 05. Genotypes 07 TH 13 and 31 TH 02 gave the best results for fruit set in free pollination. As a result of this study, we found that the treatments did not affect the fruit quality, TSS, pH of fruit juice and the percentage of the acids. However, pollination treatments increased seed number and as a result of this fruit set increased. At the same time, 07 TH 14 and 33 TH 01 genotypes have a high tendency to form parthenocarpic fruit. Because they can set fruit while there is no pollinator.