Babiâli'nin Amerikan Petrol şirketi Standard Oil'e Bakişi

Abstract

Petrol, tarihin en erken dönemlerinden itibaren kullanılmaktadır. Bilim ve tekniğin gelişmesiyle birlikte petrol artık ateşleme ile çalışan motorun icat edilmesine sebep olmuştur. Petrolün bir enerji kaynağı olarak kullanılması ise 20. yüzyıla uzanmaktadır. Osmanlı Devleti’nde petrol kullanımı 17. yüzyıldan itibaren yaygınlaşmıştır. Standart Oil Petrol Şirketi Osmanlı toprakları dahilinde kurulmuş bir petrol şirketidir. Şirket Osmanlı topraklarında varlığını çeşitli depolar kurarak göstermek istemiştir. Gaz ve benzinin zorunlu ihtiyaçlarda kullanılması dönemin koşulları da eklendiğinde Babıali’yi ülke topraklarına gaz ve benzin sağlamak için şirketle anlaşmalar yapmıştır.Petrolün , temel ihtiyaçlardan olan, aydınlanma, ısınma gibi konularda kullanılması sebebiyle zaman geçtikçe önemi artmıştır. Özellikle Birinci Dünya Savaşı döneminde petrol kullanımı artmıştır. Artan petrol ihtiyacı Amerikan Petrol şirketi Standard Oil’in Osmanlı topraklarını petrol depolarıyla kuşatmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada, Standard Oil Petrol Şirketi’nin Osmanlı topraklarında yayılma ortamı bulduğu özellikle Birinci Dünya Savaşı koşullarında Osmanlı Devleti’nde nüfuzunu nasıl artırmaya çalıştığı ve Babıali’nin bu duruma bakışı incelenecektir.

Oil has been used since the earliest periods of history. Together with the development of science and technic, oil has led to the invention of motor which operates with ignition. On the other hand, the use of oil as a source of energy dates back to the 20th century. Oil had become popular in the Ottoman Empire as from the 17th century. It had become more and more important in the course of time as it was used in basic needs such as illumination and heating. The use of oil increased especially during the period of First World War. The increasing oil need had caused the American oil company, Standard Oil to surround the Ottoman territories with oil storages.This study will examine the expansion struggle of Standard Oil in the Ottoman territories, how the company tried to increase its dominance over the Ottoman Empire especially under the conditions of First World War and the view of Babıali on this issue.