Celalzâde Mustafa Çelebi'nin Rodos Fetihnâmesi'ndeki Manzumeler Hakkında Bir Değerlendirme

Abstract

XVI. yüzyılın önemli devlet adamlarından biri olan Celalzâde Mustafa Çelebi, aynı zamanda bir tarihçidir. Tarih, din, edebiyat ve hukuk alanında eserler yazmış olan müellifin eserlerinden birisi de Rodos'un fethini konu alan fetihnâmesidir. Toplam yedi nüshası bulunan eser, dil ve anlatım bakımından iki gruba ayrılmaktadır. Birinci grup daha sade bir dille ve sefer esnasında kaleme alınmıştır. İkinci grup ise sonraki bir tarihte ve daha sanatlı bir dille yazılmıştır. Bu mensur eserinde Celalzâde girizgah, seferin sebebi, sefer için yapılan hazırlıklar, donanmanın harekete geçmesi, padişahın Rodos'a hareket etmesi, muhasara esnasında alınan diğer yerlerin fethi, Dulkadirli Ali Bey'in isyan etmesi, Rodos Adası ve Kalesini tasvir, kuşatma esnasında şehit düşen askerlerin tavsifi ve Rodos'un fethine düşülen tarihler hususunda toplam 108 beyitlik manzumelere yer vermiştir. Rodos Fetihnamesi'nin özellikle ikinci grubunu oluşturan nüshalarda Celalzade'nin, edebî maharetini yansıtma arzusunu görmek mümkündür. Olayların anlatımında, yer ve kişilerin tasvirini konu alan mensur kısımlarda adeta şiirimsi bir üslup kullanan müellif, eserinde sık sık değişik uzunluktaki manzum parçalara da yer vermiştir. Bir tarihi olayı konu almasına rağmen, müellifinin güçlü kalemi ve edebî yeteneğini yansıtması bakımından Rodos Fetihnamesi sadece bir tarihî eser değil, aynı zamanda bir edebî eser özelliği de taşımaktadır. Dolayısıyla Rodos Fetihnamesi, konu aldığı olay hakkında verdiği ayrıntılı bilgi ile tarihçilerin, dil ve üslubuyla da edebiyat tarihi araştırmacılarının ilgisini hak edecek bir eserdir

Djal?lz?de Mustaf? ?elebi, who was also a historian, one of the important government official in the XVIth century. He was an author who wrote some boks on history, religion, literature and law. The Fathn?me of Rhodes, is one of his book, wrote about conquest of Rhodes. Total works with seven copies, in terms of language and narrative forms are divided into two groups. The first group was written with more simple language and in during battle. The second group was written at a later date and a with colorful language. Djal?lz?de used 108 couplet piece of verses in this prose work, for introduction and about the battle reason, the preparations for battle, the movement of the fleet, moving Sultan to Rhodes, the conquest of the other places capture during siege, Dhu'1-Kadrlu Ali Bey's rebellion, delineate Rhodes Island and castle, depicting soldiers who died during the siege and to compose a chronogram to commemorate the date of the conquest of Rhodes. Especially in the second group of volumes of The Conquest Book of Rhodes, Celalzade’s will to express his literary skills can be seen. In detailing of events, describing places and persons in a poetric style, he often used narrative poetry in several longtitude. Although the Conquest Book of Rhodes details a historical event, owing to the literary skills of the writer, the book is also a literary work. In sum, the Conquest Book of Rhodes, in terms of the events -which it details and give information of- it merits attention of historians, with respect to the language and the literary style it merits attention of Literature Historians