Ahlat Ağacı: Taşrada Dönüşümü İzlemek

Abstract

Taşra, sosyoloji, siyaset bilimi ve tarih alanında, özellikle Türk modernleşmesiçalışmalarında olduğu gibi edebiyat ve sinemanın da sürekli ilgi odağında olmuşbir olgudur. Sosyolojide özellikle toplumsal ve siyasal değişimi anlamak için üzerinde durulan taşra, edebiyat ve sinemada mekânsal olarak toplumsal bir yapıyıifade etmek için kullanımının ötesinde özellikle son dönemde bireyi anlamanınbir aracı olmuştur. Edebiyat metinleri taşrayı kimi zaman aydınlatılması gereken bir yer olarak görürken kimi zaman da eskiye özlemin ifade edilme aracıolarak kullanmışlardır. Türk edebiyatında taşrada bireye yönelen temel metinler ise en net biçimde Yusuf Atılgan’ın eserlerinde görülmektedir. Son dönemsinemamız da benzer biçimde, taşrada bireye yönelmiş ve birey üzerinden taşra, taşralılık, taşranın açmaz ve çıkmazları tartışma konusu yapılmıştır. Türksinemasında bu konuda birçok örnek göstermek mümkün olmakla birlikte NuriBilge Ceylan sineması, merkezine taşrayı alması anlamında önemli bir örnektir.Nuri Bilge Ceylan’ın 2018 yılı yapımı Ahlat Ağacı filmi de taşra merkezli bir tartışmayı yürütmekte ve özellikle taşrada yaşanan dönüşüme odaklanmaktadır.Bu çalışmada Nuri Bilge Ceylan’ın son filmi Ahlat Ağacı’nda taşra, taşra-merkezilişkisi ve taşranın dönüşümü temaları incelenmektedir.

The provinces have always been an area of interest for researchers in social sciences. Sociology has instrumentalized the provinces with the aim of analyzing social and political change. Recently, literature and cinema have turned to the provinces not only for understanding social structure in general but also for understanding individual experiences. Literary works sometimes look at the provinces as a place to be enlightened; sometimes they use the provinces to represent a longing for the past. Yusuf Atılgan’s works are the liveliest examples in Turkish literature that concentrate on the individual. Recently, Turkish cinema has also focused on individual experience in the provinces, which provide the location for Bilge Ceylan’s films. This study analyzes provincial themes, relationships, and transformation of the provinces in Ahlat Ağacı (The Wild Pear Tree)