Alevilik Araştırmalarında Self Oryantalist Tutum

Abstract

1990 sonrasında Alevi yazını büyük bir patlama yapmıştır. Alevilik üzerine pek çok eser kaleme alınmış, Alevilik gündemin en popüler konusu haline gelmiştir. Bu eserler, var olanı tespit etmekten çok, olması gerekeni anlatmak ihtiyacı hissetmişlerdir. Bu amaçla her yazar kendi kafasındaki Aleviliği, gerçek Alevilik olarak sunmuş ve Alevi tarihinden kendi savına uygun örnekler aramıştır. Araştırmacılar bu çalışmalarında Geertz'in "model for" tanımına uygun bir şekilde, Aleviliğin ne olduğunu anla(t)maya çalışırken aslında ne olması gerektiğinin de sınırlarını çizmişlerdir. Oryantalist mantıkla, dünyayı batılı ve batılı olmayan şeklinde dikotomik bir bakışla değerlendiren ve bu tavırlarıyla sömürgeciliğe meşruiyet kazandıran Avrupalı araştırmacıların etnosentrik tavrı, Aleviliği yeniden tanımlamaya girişen aydınlar tarafından benimsenmiş ve Alevilik tarihinde "eşitlikçiliğin, özgürlükçülüğün, paylaşımın, akılcılığın, hümanizmin, laikliğin, kadın haklarının" izleri aranmıştır. Bin yıllık Alevi Bektaşi geleneği ve felsefi mirası moda birkaç kavramın eleğinden geçirilmiş ve bu elekten geçebilenler ancak gerçek Alevilik olarak sunulmuştur. Aleviliğin teolojik ve aşkın boyutu ihmal edilmiş, Alevilik, bu yazarların elinde modern bir ideolojiye dönüştürülmüştür. Alevilik en moda kavramlar yoluyla yüceltilirken, karşısına Sünnilik yerleştirilmiş ve ötekileştirilen Sünnilik karikatürize edilerek Aleviliğin çağdaşlığı pekiştirtilmeye gayret edilmiştir

Alevi's literature has increased after 1990. It is written in many books on Alewism. Alevism has become the most popular topics of the agenda. These works have told what they hoped to be rather than existing. Every writer has defined Alewism according to their own understanding. This definition has been presented as real Alevism and these writers have looked for evidences into history of Alewism to prove these allegations. In these works researchers in accordance with the definition Geertz's “model for”, while trying to explain what actually is Alewism as well that what should be. The ethno-centric attitude of authors who separate the world as West and east and legitimate colonialism in an orientalist viewpoint has been accepted by Alevi authors in the books that have been written to identify the Alevis. Therefore Alevi authors looked for traces of rationality, humanism, inquiry, secularism, freedom, equality and women's rights. The Alevi tradition and heritage that root back about a millennium were exanimated on the basis of some popular concepts. However this results derived were presented as real Alevism. The theological and mystic side of Alewism was neglected and the Alewism was converted to a modern ideology by the hand of these writers. While Alewism is idolized Sunnism was caricatured by these authors