ISPARTA İLİ KİRAZ (Prunus avium L.) BAHÇELERİNDE GÖRÜLEN FİZYOLOJİK SORUNLAR İLE VİRÜS HASTALIKLARININ SAPTANMASI VE MÜCADELE ÖNERİLERİ

Abstract

Türkiye, Dünya’da kiraz (Prunus avium L.) üretimi ve kiraz ihracatı bakımında yıllara göre en önemli ülkelerden biri konumundadır. Isparta ise Türkiye’de gerek üretim ve gerekse ihraç edilen kiraz miktarları bakımından en başta gelen illerden birisidir. Isparta İli’ne bağlı Merkez ve Senirkent ilçelerinde kiraz üretiminin yoğun olarak yapıldığı kapama bahçelerde 2013 yılı üretim döneminde gözlemler ve sürvey çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Kirazın meyve veriminde ve kalitesinde kayıplara neden olan fizyolojik etmenler ile virüs hastalıklarını saptamak amacıyla farklı bahçelerdeki sistemik simptomlar sergileyen 107 adet ağaçtan yaprak örnekleri toplanmıştır. Özellikle yapraklarında, sarılık, kloroz, klorotik ve nekrotik lekeler, mozayik, şekil bozuklukları, solgunluk, sürgünlerde geriye doğru ölüm ve gövdede sakız salgısı belirtileri gösteren ağaçlardan örnekler alınmıştır. Alınan yaprak örneklerinde; Prunus necrotic ringspot virus (PNRSV), Apple chlorotic leaf spot virus (ACLSV), Cherry leafroll virus (CLRV) virüslerini saptamak üzere Double Antibody Sandwich Enzyme-linked Immunosorbent Assay (DAS-ELISA) testi uygulanmıştır. Yapılan testler sonucunda Isparta İli’nde sistemik simptomlar sergileyen kiraz ağaçlarından 107 adedinin 27 tanesinde % 25,24 oranında Apple chlorotic leaf spot virus (ACLSV), 5 adedinde % 4,67 oranında Prunus necrotic ringspot virus (PNRSV) ve 3 adedinin de % 2,80 oranında Cherry leafroll virus (CLRV) ile enfekteli oldukları saptanmıştır. Isparta İli’nde yapılan bu çalışma sonucu sistemik olarak hastalanmış kiraz ağaçlarının 107 ağaçtan 35 adedinin % 32,71 oranında virüslerle enfekteli oldukları, geri kalanların ise bazı fizyolojik faktörlerden etkilendikleri tespit edilmiştir. Böylece simptomatik gözlemlere ek olarak serolojik testlerle virüslerin varlığı saptanmış olup gerek kiraz virüsleri ve gerekse stres faktörlerine karşı mücadele için önerilerde bulunulmuştur.

Turkey has been the top producer and the most important exporter of sweet cherry (Prunus avium L.) fruit in the World. Isparta has been one of the important sweet cherry producer province in Turkey with exportable high quality fruit yield. Survey studies were conducted in sweet cherry orchards located in central and Senirkent Districts of Isparta Province during the production season of 2013. In order to determine and identify physiological disorders and virus diseases, 107 leaf samples were collected from symptomatic sweet cherry trees. Especially those trees revealing yellowing, chlorosis, chlorotic and necrotic leaf spots, mosaic, leaf distortions, wilt and die back symptoms of shoots and branches as well as gammosis on stem and trunks in different orchards. Leaf samples were obtained from infected trees were subjected to Double Antibody Sandwich Enzyme-Linked Immunosorbent Assay (DAS-ELISA) tests by using antisera prepared against Prunus necrotic ringspot virus (PNRSV), Apple chlorotic leaf spot virus (ACLSV) and Cherry leaf roll virus (CLRV). As a result of DAS-ELISA tests 27 out of 107 (25,24 %) trees were found infected with ACLSV, 5 of them (4,67 %) had PNRSV and 3 out of 107 trees (2,80 %) revealed the presence of CLRV. So, totally 35 out of 107 sweet cherry trees with the rate of 32,71 % were found infected with virus diseases as rest of them exhibited the characteristic symptoms of physiological disorders. So in order to get rid of sweet cherry virus diseases and physiological stress factors in orchards some control means were suggested.