Trakya Bölgesi Alpullu şeker Fabrikası’nın Mimari Açıdan ıncelenmesi

Abstract

Türkiye’nin 20. yy başında mimarlık tarihi söz konusu olduğunda, endüstriyel miras tarih yazımına ait kanonda tartışmasız bir yere sahip olabilmiş sayılı bina komplekslerinin arasında “Şeker Fabrikaları” özellikle öne çıkar. Bunun nedeni, bu fabrika yerleşkelerinin, modernleşme sürecinin kentsel yapı ve sosyal yaşama dair etkilerinin güçlü bir endüstrileşme programı üzerinden aktarıldığı bir kompleks olarak değerlendirilmesidir. Bu komplekslerde yer alan özellikle işçi konutları ve sosyal tesisler; toplumun ilk kez karşılaştığı yeni mekân düzenlemeleri olarak karşımıza çıkmaktadır. 1926 yılında Trakya bölgesinde kurulan Alpullu Şeker Fabrikası da, üretim ve idari yapısının yanı sıra içerisinde bulunduğu lojmanları ve sosyal amaçlı tesisleriyle dikkat çekmektedir.Bu makalede genç Türkiye Cumhuriyetinin ilk yıllarında, ülkenin ilk şeker fabrikası olarak inşa edilen ve yakın tarihimize kadar işlevini sürdüren Alpullu Şeker Fabrikası’nın, üretim, işçi konutları ve sosyal tesislerinin mimari niteliği, kentle ilişkileri ve konut kültürümüze katkıları ele alınmaktadır. Bu anlamda mimarlık tarihi endüstri mirasımızın bir bileşeni olan ve kentin fiziksel gelişiminde etkin bir rol alan Alpullu Şeker Fabrikası yerleşkesinde yer alan binalar, mimari açıdan incelenir.

When Turkey's 20TH century era architectural history is concerned, the canon of historiography industrial heritage may have numbered among the undisputed place with building complex "Sugar Factories" in particular. The reason for this factory settlements of the effects on urban and social life of the modernization process is considered as a complex that is transferred over a strong industrialization program. The society have faced for the first time new spatial arrangements emerges such as workers' houses and social facilities which are located in this complex. Founded in 1926 in Trakya Region, Alpullu Sugar Factory also draws attention to the production and housing and social-purpose facility which in addition to the administrative structure. In this article, during the first years of the young Republic of Turkey, the country's first sugar was built in the factory and recent history up to our function continued its Alpullu sugar mills, in particular architectural qualities of the workers' housing and social facilities, urban relations and contribute to our housing culture are discussed. In this sense, the architecture and history, which is a component of our industrial heritage buildings located on an active role in the field of Alpullu Sugar Factory premises in the city's physical development proposals will be assessed individually examined.