Metotreksat kullanan romatoid artrit hastalarında MTHFR geni C677T VE A1298C polimorfizmlerinin ilaç etkinliği ve toksisitesi üzerine etkileri

Abstract

Romatoid artrit (RA) zamanla birçok eklemde iltihaba neden olan, etiyolojisi tam olarak bilinmeyen otoimmün bir hastalıktır. RA, son yıllarda yaygın olarak, hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlardan biri olan Metotreksat (MTX) ile tedavi edilmeye başlanmıştır. Bununla beraber folik asit antagonisti olan MTX’ın kullanımında, çevresel nedenler yanında bireyin genetik yapısındaki varyasyonların ilacın etkinliği ve ilaç toksisite gelişimi üzerine etkisi olabileceği literatürde yer almaktadır. Özellikle, metilentetrahidrofolat redüktaz (MTHFR) C677T ve A1298C polimorfizmlerinin MTX metabolizması ile ilişkili olduğunu ileri süren çalışmalar literatürde mevcuttur. Bununla beraber, konu ile ilgili olarak literatürde yaralan ve çeşitli toplumlar üzerinde yapılan genetik çalışmalara ait veriler arasında bir uyumsuzluk söz konusudur. Bu nedenle, yapılan bu tez çalışmasında Türk toplumunda, MTHFR C677T ve A1298C polimorfizmlerinin MTX’ın RA hastalarındaki etkinliği üzerine etkisinin olup olmadığı ve MTHFR C677T ve A1298C polimorfizmlerinin ilaç toksisite gelişimi üzerinde etkili olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada, Eylül 2010 ile Haziran 2014 tarihleri arasında Bezmi Alem Vakıf Üniversitesi Romatoloji Servisi’nde tedavi olan 88 romatoid artrit hastasından kan örnekleri alınmış ve bu örneklerden standart fenol-kloroform yöntemi ile DNA izolasyonu gerçekleştirilmiştir. Bunu takiben, hastalara ait MTHFR genotiplerinin tespit edilmesi amacıyla PZR-RFLP yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizi PASW® Statistics 18 programı kullanılarak yapılmıştır. Yapılan bu çalışmada en az bir yan etki görülen 11 birey ile herhangi bir yan etki görülmeyen 77 bireye ait MTHFR C677T ve A1298C genotipleri karşılaştırıldığında, MTHFR C677T ve A1298C polimorfizmleri ile ilaç toksisitesi arasında ilişkiyi gösteren herhangi bir istatistiksel fark saptanmamıştır (P değerleri; MTHFR 677CC için 0.235, 677TC için 0.283, 677TT için 0.526, MTHFR 1298 AA için 0.906, 1298 AC için 0.906, 1298AA için 0.686’dır) Ayrıca çalışmaya dahil edilen RA hastalarına ait hastalık aktivite parametrelerinin (HAQ, DAS28, ESR, CRP) MTHFR C677T ve A1298C polimorfizmlerine göre dağılımları incelendiğinde, genotipler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Sonuç olarak, yapılan bu çalışmada MTHFR C677T ve A1298C polimorfizmlerinin RA hastalarında MTX ilaç etkinliği ve ilaç toksisitesi ile ilişkisinin bulunmadığı gözlenmiştir. Ancak çalışma kapsamına alınan hasta örneklem sayısının yetersiz olması nedeniyle Türk toplumunda RA hastalarında MTHFR C677T ve A1298C polimorfizmlerinin MTX etkinliği ve ilaç toksisitesi ile ilişkisinin belirlenebilmesi için daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Rheumatoid arthritis (RA) is an autoimmune disease with unknown etiology, and causes multiple joint inflammation with time. In recent years, RA is commonly treated by methotrexate (MTX), one of disease-modifying antirheumatic drugs. However, it is suggested in literature that besides environmontal factors, genetic variations in individuals may affect the efficiency and the development of drug toxicity in the use of MTX, a folic acid antagonist. Studies in which especially, methylenetetrahydrofolate reductase (MTHFR) C677T and A1298C polymorphisms are suggested to be associated with MTX metabolism exist in literature. Nevertheless, there is a conflict in published data of relevant genetic studies which were conducted on different populations. For this reason, this thesis aims to investigate whether MTHFR C677T and A1298C polymorphisms affect the efficiency of MTX and the development of drug toxicity in RA patients in Turkish population. For the study, blood samples were taken from 88 RA patients who were treated in the Rheumatology Department, Faculty of Medicine, Bezmialem Vakif University between September 2010 and June 2014, and DNA was isolated from these samples by using standard phenol chloroform method. Then, PCR-RFLP method was employed to determine MTHFR genotypes. Statistical data analysis was performed using PASW Statistics 18. The present study found no statistically significant relationship between MTHFR C677T and A1298C polymorphisms and drug toxicity (P values being 0.235 for MTHFR 677CC, 0,283 for 677TC, 0.526 for 677TT, 0.906 for MTHFR 1298AA, 0.906 for 1298AC and 0.686 for 1298AA), when MTHFR C677T and A1298 genotypes of 11 patients who had at least one side effect and 77 patients who had no side effects were compared. Additionally, there was no statistically significant relationshipamong genotypes, when the distrubution of disease activity parameters (HAQ, DAS28, ESR, CRP) by MTHFR C677T and A1298C polymorphisms was considered. As a result, one observed with this study that MTHFR C677T and A1298C polymorphisms are not associated with MTX efficiency and drug toxicity in RA patients. However, further studies with large numbers of patients are necessary to determine any relationship between MTHFR C677T and A1298C polymorphisms and MTX efficiency and drug toxicity in Turkish RA patients, since limited number of patients were included in the present study.