AB ortaklık sürecinde Türkiye'nin tarım politikaları ve buna bağlı olarak değişen tarım sigortalarının (TARSİM) incelenip değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye - AB Ortaklık sözleşmesinin imzalanmasından sonra Türkiye'nin AB'ye uyum konularından bir tanesi de Türkiye'nin uyguladığı ulusal tarım politikalarıdır. Şubat - 2009 döneminde 2.948.000'ni kamuda olmak üzere istihdam edilen 19.779.000 kişinin %22' si tarım sektöründe istihdam edilmektedir. Bu rakam büyük bir başarı sağlanarak %40'lardan buraya geldi. Ama AB'de tarımda çalışanların oranı %5'i geçmiyor. Bu verilerin ışında da ülkemizin uyum problemlerinin en önemli konularından bir tanesinin de AB Ortak Tarım Politikalarına uyum süreci oluşturacağını söylemek doğru olur. Bu süreç sadece tarım politikalarıyla da sınırlı olmayacaktır. Tarım politikalarının bir uzantısı olan ve ülkenin tarımla uğraşan kesiminin güvencesini sağlamak amacıyla da Tarım Sigortalarını da bu sürece dâhil etmek doğru olacaktır. Türkiye'de tarım sigortaları uygulamalarının tarihi 1930'lara kadar uzanmakla beraber, yalnız geleneksel sigorta sisteminde bu uygulamayı devam ettirmiştir. Ancak tarım sigortalarının katastrofik olan risklerini hiçbir sigorta şirketi tek başına üstlenemeyeceğinden bu sigorta dalında tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok büyük bir ilerleme kaydedilememiştir. Ancak teknolojik gelişmelerin artması ve beslenme olgusunun tüm dünyada önem sırasında ön plana çıkmasıyla dünyada ve Avrupa da tarım sigortalarının geliştirilmesi elzem olmuş ve devletler bu sigorta dalın gelişmesinde sigorta şirketlerine destek vermek gerekliliğini duymuştur. Bu bağlamda da tarım sigortalarında yeni bir dönem başlamıştır, bu döneme devlet destekli tarım sigortacılığı diyebiliriz. Türkiye'de de bu gelişmelere duyarsız kalmamış ve 1987 yılından itibaren bu sigorta dalını geliştirmek amacıyla çalışmalara başlanmıştır. Nitekim ileride tarım sigortaları havuz sistemini kurmak hedefiyle 1995 yılında Tarım Sigortaları Vakfı (TSV) kuruldu. Bu tarım sigortası dalının gelişmesinde bir milat oluşturur. Bu gelişmenin ardından çalışmalar hızla devam etmiş ve 2005 yılında 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu hazırlanarak yürürlüğe sokulmuştur. Bu kanunla birlikte Devlet Destekli Tarım Sigortaları Havuzu ile Tarım Sigortaları Havuz İşletmeleri A.Ş (İşletici Şirket) 2006 yılının ikinci yarısında faaliyete geçirilmiştir. Bu çalışmada, öncelikle Türkiye-AB ortaklık sürecinde Türkiye'nin AB OTP'na uyum sürecine kısaca değinilecek, ardından devlet destekli tarım sigortalarının tarihi ile Dünya ve AB ülkelerindeki uygulamalar ele alınacaktır. Daha sonra Türkiye'nin sigortacılık sektörünün bu dalındaki gelişmeleri incelenerek geleneksel tarım sigortalarının ülkemizdeki gelişimi anlatılacaktır. Bu tezde; devlet destekli tarım sigortasının kurulması (TARSİM olarak bahsedilecek), geleneksel sigortadan farkları, TARSİM'in teminat verdiği dallar, ,tarım sigortalarında iş yapan aktörler (TARSİM, Sigorta Şirketleri ve Sigorta Acenteleri ) açısından sistemin eskiye göre işleyişi, planlanan hedeflere ne kadar yaklaşıldığı ve sistemin tarım sigortası aktörleri tarafından başarılı olup olmadığı değerlendirilecektir. Ardından, yaptığım araştırmalar doğrultusunda sistemde tespit ettiğim aksayan kısımların düzeltilmesi için çözüm önerileri sunulacaktır.

Turkey's national agriculture policies are one of the chapters in the signed Accession Partnership with the European Union. As of February 2009, 22% of the total workforce of 19.779.000, is employed in the agriculture sector. This ratio came down from a previous level of 40%. However, in the EU, the share of agricultural workers in total workforce does not exceed 5%. In the light of these facts, it would be right to state that one of Turkey's problem areas towards EU accession will be the adoption of the EU Common Agriculture Policies. This process will not only be limited to agriculture policies. Agricultural insurance system, as a protection system for the agriculture-dependent public, will be an extension of the agriculture policies as well. The history of agricultural insurance dates back to 1930s in Turkey, but was treated as part of the conventional insurance system. However, as observed in other countries, agricultural insurance sector did not develop well due to the catastrophic specific risks that no insurer would be able to cover. With the developments in the technology and the increasing global demand for food, establishing a well-functioning agricultural insurance system became more important than ever. Hence, governments felt the need to support insurance companies or subsidize the system. This led to a new era in the agricultural insurance system, which could simply be named as government supported agricultural insurance. Turkey has not stayed away from these developments and studies to develop agricultural insurance have been started in 1987. In 1995, Agricultural Insurance Foundation (AIF) was founded, aiming to form a pool of agricultural insurance. Studies gained momentum after the establishment of the AIF and Agricultural Insurance Law No 5363 became effective in 2005. With this Law, Government Supported Agricultural Insurance Pool and Agricultural Insurance Pool Management Inc. were founded. They became operational in the second half of 2006. In this thesis, the background of EU-Turkey relations in the context of Accession Partnership will be laid down briefly. Then, history of government supported agricultural insurance system will be explored, along with implementations in selected countries in the EU and other parts of the world. The development of the insurance sector in Turkey with an emphasis on agricultural insurance will be mentioned later. The main focus of the thesis will be on; establishment of a government supported agricultural insurance system (abbreviated TARSIM), differences with the conventional insurance system, TARSIM's insurance coverage, actors in the agricultural insurance system such as insurance companies and brokers, achievements and shortcomings of the system and perceptions of the actors about the success of TARSIM. As a conclusion, major findings will be discussed and soutions to existing shortcomings will be suggested.