Ganos Dağının Tektonik Jeomorfolojisi (Tekirdağ)

Abstract

Yerbilimlerinde yaşanan gelişmelere alakalı olarak ortaya çıkan ve gün geçtikçe önem kazanan tektonik jeomorfoloji, bütüncül bir yaklaşımla topoğrafyanın oluşum ve gelişiminin yorumlanmasında açıklayıcı bilgiler sunmaktadır. Bu bağlamda son yıllarda çeşitli morfometrik parametreler (jeomorfik indis) yardımıyla bazı sayısal ölçümlere dayalı olarak gerçekleştirilen uygulamalar sayesinde tektonik aktivitenin topoğrafyadaki göreceli etkisi daha sağlıklı bir şekilde değerlendirilmektedir. Bu çalışmada göreceli aktif tektoniğin tespitinde kullanılan morfometrik parametrelere bağlı olarak Ganos Dağı ve yakın çevresinin tektonik jeomorfolojisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. KAFZ (Kuzey Anadolu Fay Zonu)’nun Ganos segmenti üzerinde yer alan bu saha, Neotektonik dönemde yaşanan tektonik olaylardan yoğun bir şekilde etkilenmiştir. Yöntem olarak IRAT (Göreceli Aktif Tektonik İndeksi) değerinin tespitine dayalı olarak gerçekleştirilen bu çalışmada, materyal olarak Türkiye Topoğrafya Haritalarının ilgili paftalarından yararlanılarak oluşturulan SYM (Sayısal Yükseklik Modeli) verisi ve çeşitli ölçeklerdeki farklı tematik haritalar kullanılmıştır. Yöntem kapsamında gerçekleştirilen ölçümler ve çalışmanın tematik haritaları CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) teknikleriyle yapılmıştır. Çalışma sonucunda sahanın % 46’sının çok düşük, % 41’inin ise yüksek ve çok yüksek IRAT değerleri gösterdiği belirlenmiştir. Yüksek değerler daha çok aktif fayların yoğunlaştığı sahalara tekabül etmektedir. Çalışma bulgularının saha dâhilinde yapılmış jeolojik ve jeomorfolojik kapsamlı çalışmalarla uyumlu olduğu anlaşılmıştır. Çalışma yönteminin aktif tektonikle ilişkili yüksek deformasyona maruz kalmış sahaların belirlenmesine destek olan bütünleşik bir yaklaşım olduğu teyit edilmiştir. Ayrıca ilgili yöntemin benzer alanlarda kullanılması da tektonik hareketlerin etkilerinin anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu çalışma Ganos Fay Zonu boyunca yapılması planlanan bir projenin küçük bir kesimine karşılık gelmektedir.

Tectonic geomorphology, which has emerged as a result of developments in earth sciences and gains more and more importance every passing day, provides explanatory information for interpreting the formation and growth of topography with an integrated approach. In this context, recent practices based on some digital measurements carried out by use of various morphometric parameters (geomorphic indices) have been allowing the sounder evaluation of relative impact of tectonic activity on topography. This study aims to evaluate the tectonic geomorphology of the Ganos Mount and its surroundings based on morphometric parameters used in detecting relative active tectonics. This area, which is located on the Ganos segment of the North Anatolian Fault Zone, was severely affected by the tectonic events occurring in the neotectonic period. This study was based on the detection of IRAT (Index of Relative Active Tectonics) value in terms of methodology. The materials used in the study were different thematic maps of various scales and DEM (Digital Elevation Model) data produced based on the relevant map sheets of Turkey’s topographic maps. Measurements and tectonic maps of the study were carried out/produced through GIS (Geographic Information Systems) techniques. The research results indicate that 46% of the area has very low IRAT values, and 41% has high and very high IRAT values. These high values are mostly observed in those areas where active faults are dense. The findings of the present study are consistent with those reported by geological and geomorphological studies carried out in this area. It was seen that the method employed in the present study is an integrated approach contributing to the determination of those areas that have been exposed to high deformation associated with active tectonics. In addition, the use of this method in similar areas may help to understand the impacts of tectonic movements. This study is a small part of the project planned to be carried out throughout the Ganos Fault Zone.