Erkenci Üzüm Çeşitlerinde (Vitis vinifera L.) Embriyo Kültürü ve Embriyo Canlılığı Üzerine Çalışmalar

Abstract

Embriyo kültürü ıslah çalışmalarına entegre edilerek çalışmalarınetkinliğini arttıran ve kombinasyonlar üzerinde oluşanolumsuzlukları aşmaya yarayan bir doku kültürü tekniğidir. Buteknik, asma ıslahı çalışmalarında çekirdeksizlik, erkencilik, türlerarası melezlemeler ile farklı ploidi seviyesinde bitkiler elde etmeyeyönelik olarak kullanılmaktadır. Üzümde erkencilik özellikle sofralıküretim amaçlandığında aranan karakterlerden biridir. Ancak ıslahçalışmalarında çekirdeklerindeki düşük çimlenme oranlarıdolayısıyla erkenci çeşitler etkin bir şekilde kullanılamamaktadırlar.Bu kısıtı aşmak adına kullanılan embriyo kültürü çalışmaları ileembriyoların dejenere olması engellenerek yeni çeşit adaylarınınortaya çıkması sağlanmaktadır. Bu çalışmada erkenci çeşitler anaebeveyn olarak kullanılmış, oluşturulan melezlemekombinasyonlarından elde edilen çekirdeklerin bir kısmı in vivodaçimlendirilmiştir. Kalan çekirdekler ise son tozlamadan sonrakihaftalara dikkat edilerek in vitroda E20A besi ortamına alınmıştır.Üzerinde çalışılan Yalova İncisi, Trakya İlkeren, Tekirdağ Sultanı,Cardinal, Velika ve Bozcaada Çavuşu çeşitlerinin son tozlamadansonra optimum kültüre alınma süreleri tespit edilmiştir. ÖzellikleTrakya İlkeren, Cardinal ve Velika çeşitlerinde in vivoda çok düşükolan çimlenme oranlarına karşın embriyo kültürü çalışmalarındayüksek embriyo canlılıklarına ulaşılmıştır. Çalışma sonucundaTrakya İlkeren ve Velika için 6., Cardinal için 7. haftaizolasyonlarının optimum kültüre alma süreleri olduğu tespitedilmiştir.

Embryo culture is a tissue culture technique that is integrated into breeding studies to increase the effectiveness of the breeding studies and to help eliminating the negativities occurring on combinations. This technique is being used for seedlessness, earliness, interspecies hybridization and obtaining plants at different ploidy levels in grapevine breeding studies. Earliness in grape is one of the desired characters, especially when it is intended for table grape production. However, due to the low germination rates in the seeds, early varieties cannot be used effectively. With the embryo culture studies used eliminating this constraint, the degeneration of embryos is prevented and new variety candidates can be obtained. Here, early ripening grape varieties were used as maternal parent and some of the seeds obtained from the hybridization combinations were germinated in in vivo techniques. The remaining seeds were taken into the E20A medium in in vitro, paying attention to the weeks after the last pollination. For embryo culture, optimum sampling time of Yalova İncisi, Trakya İlkeren, Tekirdağ Sultanı, Cardinal, Velika and Bozcaada Çavuşu varieties were determined. Despite the very low germination rates in in vivo method in cv. Trakya İlkeren, cv. Cardinal and cv. Velika, high embryo viability was obtained in embryo culture studies. As a result of the study, it was determined that 6th weeks for Trakya İlkeren and Velika, 7th weeks for Cardinal variety were optimum sampling times.