Fındık kabuğu ile süt endüstrisi atıklarından eisenia foetida yardımı ile vermikompost elde edilmesi: Küçük ölçekli çalışma

Abstract

Bu araştırmada bitkisel kökenli fındık kabuğu (NS) ve hayvansal kökenli inek dışkısı (M) atıkları belirli oranlarda karıştırılarak Eisenia foetida yardımıyla laboratuvar koşullarında vermikompost üretilmiştir. Bu amaçla Sakarya ilindeki bir laboratuvar ortamında 4 ay süren ve 3 tekerrürlü olarak düzenlenen söz konusu araştırma tamamıyla şansa bağlı deneme planına göre planlanarak yürütülmüştür. Denemede kapaklı özel kaplar kullanılarak 5 farklı uygulama (NS90M10; NS75M25; NS50M50; NS25M75; NS10M90) ve her bir uygulama için de 250'şer adet Eisenia foetida cinsi solucanlar kullanılmış olup, nemlendirme ihtiyacı için saf su kullanılmıştır. Deneme sonunda elde edilen 5 farklı vermikompost örneklerinde; pH, EC, nem, organik madde, toplam hümik+fulvik asit, toplam azot, toplam organik karbon (TOC), toplam P, suda çözünür K ile Ca, Mg, Fe, Mn, Zn ve Cu analizleri yapılmıştır. Denemenin sonunda aynı zamanda solucan sayıları da belirlenmiş ve geçen süredeki değişim değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, ortalama en yüksek % N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn ve Cu değerleri sırasıyla % 1,75; 0,38; 1,12; 1,7; 0,38; 0,12; 0,01; 0,01 ve 0,004 değerleri ile inek dışkısının yüksek oranda olduğu NS10M90 uygulamasında, söz konusu tüm parametreler için en düşük değerler ise fındık kabuğunun en yüksek oranda olduğu NS90M10 uygulamasında tespit edilmiştir. Bütün parametreler göz önüne alındığında ortalama pH, EC ve nem değerleri sırasıyla 7,64; 964,51 µS/cm ve % 67,73 olarak bulunmuştur. Bütün parametreler içerisinde ortalama en yüksek organik madde miktarı %41,11 ve TOC miktarı %41,23 değeri ile NS90M10 uygulamasında, ortalama en yüksek toplam hümik+fulvik asit miktarı ise %25,89 değeri ile NS10M90 uygulamasında tespit edilmiştir. Vermikompost için aranan özelliklerden birisi olan ve düşük değerlerde olması arzu edilen ortalama C:N oranı en yüksek 101,67 değeri ile NS90M10 uygulamasında, en düşük 19,43 değeri ile NS10M90 uygulamasında tespit edilmiştir. Deneme sonunda analizi yapılan bütün parametreler arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0,01). Elde edilen sonuçlara göre, araştırmanın son günündeki 3 tekerrürün ortalamasına göre solucan sayısı en fazla 258 adet solucan ile 4. uygulamada (NS25M75) belirlenmiş olup, başlangıca göre sadece 8 adet solucan artışı olduğu gözlemlenmiştir.

In this study vermicompost was produced by Eisenia foetida using mix of certain ratios of nut shell (NS) and cow manure in lab conditions. The experiments were conducted according to randomized complete block design with three replicates in a lab in Sakarya, Turkey for 4 months. Five different treatments (NS90M10; NS75M25; NS50M50; NS25M75; NS10M90) were tried in special containers with lids together with 250 Eisenia foetida worms for each trial. Distilled water was used for humidification. pH, EC, humidity, organic matter, total humic+fulvic acid, total nitrogen, total organic carbon (TOC), total P, dissolved K, Mg, Ca Fe, Mn, Zn and Cu were analyzed for each 5 trials at the end of the experiment. Moreover, worms were counted and changes over time were determined. The highest average N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn and Cu percentages were obtained as 1,75; 0,38; 1,12; 1,7; 0,38; 0,12; 0,01; 0,01 an 0,004 %, respectively in the trial with the highest ratio of cow manure (NS10M90), and the lowest of these measurements were obtained in the trial with the highest ratio shell (NS90M10). The average pH, EC, and humidity were found to be 7,64; 964,51 µS/cm and 67,73%, respectively. The highest organic matter content (41,11%) and TOC content (41,23%) was obtained from NS90M10, and the highest humic+fulvic acid content (25,89%) was obtained from the trial NS10M90. The C:N ratio which is desired to be low for vermicompost was obtained as highest from NS90M10 trial, and lowest from NS10M90 as 101,67 and 19,43, respectively. The differences between each parameter were found to be statistically significant (p<0,01). The highest average earthworm count on the last day of the experiment was 258 in the NS25M75 trial and it was only 8 earthworms more than the starting count.