Fenerköy deresi (Silivri-İstanbul) havzasında bazı toprak özelliklerinin yersel değişkenliklerinin jeoistatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma; bazı kalite parametrelerinin yersel değişkenliğinin belirlenmesi ve farklı jeoistatistiksel yöntemlerle karşılaştırılması amacıyla Fenerköy/Silivri mevkiinde gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık 1600 ha alanda, grid sistemine göre yüzey toprak örneklemesi (0-20 cm) gerçekleştirilmiş olup toplam 240 adet örnek alınmıştır. Alınan örneklerde sürdürülebilir toprak verimliliği modeli oluşturmak amacıyla bünye, pH, EC, kireç, organik madde, alınabilir fosfor ve potasyum analizleri gerçekleştirilmiştir. Laboratuvar analiz sonuçları doğrultusunda tanımlayıcı istatistikler yapılmış olup varyasyon katsayısına (VK) göre yersel değişkenlik belirlenmiştir. Buna göre en yüksek değişkenlik gösteren toprak özelliği alınabilir fosfor (VK= %168,52), en düşük değişkenlik gösteren toprak özelliği pH (VK= %5,15) olarak belirlenmiştir. Variogram analizleri gerçekleştirilerek her bir parametreye ait en uygun variogram modeli belirlenmiştir. Toprak biliminde yaygın olarak kullanılan IDW (deterministik), simple kriging ve ordinary kriging (jeoistatistik) yöntemleri karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda; kum, pH ve alınabilir potasyum parametreleri ordinary kriging (OK) yöntemi ile haritalandırılırken diğer parametreler simple kriging (SK) yöntemi ile haritalandırılmıştır. Oluşturulan sürdürülebilir toprak verimliliği modeline göre alanın %0,03'ü (0,46 ha) sürdürülebilir toprak verimliliği için çok uygun, %32,73'ü (516,61 ha) uygun, %67,12'si (1059,20 ha) az uygun, %0,12'sinin (1,87 ha) uygun olmayan sınıfta olduğu görülmektedir.

This study was carried out in Fenerköy/Silivri district to analyse the spatial variability of some soil characteristics and comparison with different geostatistical methods. Soil sampling (0-20 cm) was conducted by grid sampling method from about 1600 ha study area and 240 samples were taken. Soil texture, pH, EC, CaCO3, organic matter, available phosphorus and potassium anayses were carried out in all samples with the aim of sustainable agriculture model. According to descriptive statistics results the coefficient of variation (CV) was determined. The greatest coefficient of variation was found for avaiable phosphorus (CV= %168,52), the lowest for pH (CV= %5,15). Best fitted variogram model identified for each for parameter before kriging methods. The methods, generally used in soil science which were named as IDW (deterministic), simple kriging and ordinary kriging (geostatistics) were compared. As a result of this comparison; sand, pH, extractable potassium parameters were mapped by ordinary kriging method and the other parameters were mapped by simple kriging method. According to sustainable agriculture model of the total study area 0,03% (0,46 ha) is highly suitable, 32,73% (516,61 ha) is moderately suitable, 67,12% (1059,20 ha) is marginally suitable, 0,12% (1,87 ha) is currently not suitable for agricultural production.