Satın alma gücü paritesi geçerliliğine dair ekonometrik bir araştırma

Abstract

Satın alma gücü paritesi, benzer nitelikteki malların benzer fiyatlara satılma prensibidir ve SAGP ülkeler arasındaki fiyat farklılığını ortadan kaldırarak farklı birimlerin satın alma gücünü eşitleyen değişim oranıdır. Bu çalışmada mal ve hizmetlerin ortalama maliyetlerini karşılaştıran, reel döviz kurunun değerini belirleyen ve literatürde birçok çalışmaya konu olan satın alma gücü paritesi ele alınmıştır. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye ekonomisinde önemli finansal krizlerin yaşandığı 1994 Ocak ile 2020 Mayıs aylarını kapsayan dönem, TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru serisi ile SAGP hipotezinin geçerliliği araştırmaktır. SAGP’nin geçerliliği, çeşitli birim kök testi kullanılarak analiz edilmiştir. Uygulanan test sonuçlarına göre, ADF ve PP birim kök testinde SAGP hipotezinin geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. KPSS testi sonuçları model formuna göre değişkenlik gösterdiğinden serinin bütünleşme derecesi hakkında net bir bilgi sunmamaktadır. Zivot-Andrews birim kök testinde, her üç model için serinin yapısal kırılma ile birlikte durağan olmadığını sonucu elde edilmiştir. LM test sonuçlarına göre REDK’nın yapısal kırılma ile birlikte zayıf durağan olduğu sonucuna ulaşılmıştır. KSS testi sonuçlarına göre, REDK’nın durağan olmadığını ve tesadüfi yürüyüş özelliği gösterdiğini belirtmektedir. M-KSS testi sonuçlarına göre, SAGP hipotezinin geçerli olmadığını belirtmektedir. Ekonomik krizin yaşandığı dönemlerde ülkemizde uygulanan para politikası araçları yeterli olmadığı görülmekte ve bu nedenle ele alınan örneklem dönemi için SAGP geçerliliği sağlanamamaktadır.

Purchasing power parity is the principle of selling similar goods at similar prices and is the rate of change that equalizes the purchase cost of different units by eliminating the price difference between SAGP countries. In this study, it is discussed that purchasing power parity, which compares the average costs of goods and services, determines the value of the real exchange rate and is subject to many studies in the literature. The main aim of this study is to investigate the real effective exchange rate series based on CPI and the validity of the SAGP hypothesis covering the period from 1994 January to May 2020 in which Turkey's economy is experiencing a significant financial crisis.The validity of SAGP is analysed with various unit root tests. According to the test results applied, SAGP hypothesis is invalid in ADF and PP unit root test. Since the KPSS test results vary according to the model form, it does not provide clear information about the degree of integration of the series.In the Zivot Andrews unit root test, the result of the series is non-stationary with structural breakage for the three models. According to the results of the LM test, it was concluded that REDK was weakly stationary with structural break. According to the results of the KSS test, in can be said that REDK is not stationary and shows coincidence features. According to the results of the M-KSS test, it states that the SAGP hypothesis is invalid. During Monetary policy instruments implemented in our country during the times of the economic crisis seem to be insufficient and therefore SAGP validity cannot be provided for the sampling period under consideration.