Bilinçli farkındalığın anlamlı işe etkisi sürecinde örgütsel farkındalığın moderatör (düzenleyici rolü)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, bilinçli farkındalığın anlamlı işe etkisinde örgütsel farkındalığın moderatör rolünün belirlenmesidir. Bu doğrultuda araştırmanın evrenini İstanbul’da faaliyet gösteren büyük ölçekli kurumsal işletmeler oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Kota örneklemeye göre örneklem çerçevesi belirlenmiş ve tabakalı örnekleme yöntemine göre örneklem sayısı hesaplanmıştır. Araştırma kapsamında 738 anket geçerli olarak kabul edilmiş ve değerlendirilmeye alınmıştır. İlgili hipotezlere ilişkin gerekli testler ve analizler, SPSS (Statistical Package for Social Sciences) programı ve LISREL (Linear Structural Relationships) paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Bilinçli Farkındalık Ölçeği, Kapsamlı Anlamlı İş Ölçeği ve Örgütsel Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Örgütsel Farkındalık Ölçeği Türkçeye uyarlanarak, ölçek ulusal literatüre kazandırılmıştır. Ayrıca ilgili ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Çalışanların bilinçli farkındalık, örgütsel farkındalık ve anlamlı işe dair algılarında demografik özelliklere göre farklılık olup olmadığını belirlemek için ikili gruplarda T- Testi, ikiden fazla grup için ise tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. Analiz sonucuna göre araştırmacıların bilinçli farkındalık düzeyi, cinsiyete, yöneticilik görevi bulunmasına, bireyin mesleğini kendisinin seçmesine, yaşa, medeni duruma, eğitim ve gelir düzeyine, toplam çalışma süresine ve kıdeme göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermektedir. Diğer yandan, örgütsel farkındalığın ise yöneticilik görevi bulunmasına, bireyin mesleğini kendisinin seçmesine, eğitim ve gelir düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Buna ek olarak anlamlı iş düzeyinin, yöneticilik görevi bulunmasına, bireyin mesleğini kendisinin seçmesine, eğitim ve gelir düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Araştırmada örgütsel farkındalığın moderatör etkisini belirlemeye yönelik yapılan analiz sonucunda, bilinçli farkındalığın anlamlı işe olan etkisinin örgütsel farkındalığın düzenleyici değişken olarak modele dahil edilmesiyle artış gösterdiği; ancak bu etkinin zayıf derecede olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte bilinçli farkındalığın alt boyutu olan özgünlük aramanın, özgünlük üretmenin ve bağlılığın da anlamlı işe olan etkisinin, örgütsel farkındalığın düzenleyici değişken olarak modele dahil edilmesiyle artış gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmada kurum-çalışan bütünlüğünü artıracak çeşitli uygulamaların yapılmasına dair önerilerde bulunulmuştur. Bilinçli farkındalığın anlamlı işe olan etkisinde örgütsel farkındalık prensiplerinin uygulanmasının çalışanlar, örgüt ve topluma olumlu yansımaları olacağı belirtilmiştir.

The aim of this study is to determine the moderator role of organizational mindfulness in the effect of mindfulness on meaningful work. Accordingly, the population of the research consists of large-scale corporate enterprises in Istanbul. Survey method is used in the research as data collection tool. Beside of it, sampling frame is identified by quota sampling and sample number is calculated by stratified sampling. Within the scope of the research, 738 questionnaires are accepted as valid and are evaluated. Tests and analysis of related hypotheses are done by SPSS (Statistical Package for Social Sciences) software program and LISREL (Linear Structural Relationships) software program. In this study, Mindfulness Scale, Organizational Minfdulness Scale and Comprehensive Meaningful Work Scale- CMWS are used. Organizational Mindfulness Scale is adapted to Turkish and the scale is added to the national literature. In addition, validity and reliability analyzes of the related scale are done. T-test and ANOVA are used to determine whether the employees perceptions for meaningful work, mindfulness and organizational mindfulness differ with demographic variables or not. While T-Test is used to determine differences between two groups, ANOVA is used to determine the differences more than two groups. According to the analysis result, significant statistical differences are observed. Mindfulness level of participants varies by gender, managerial tasks, individual's choice of job, age, marital status, educational status, income rate, total professional time and occupational tenure. On the other hand, organizational mindfulness of participants varies by managerial tasks, individual's choice of job, educational status and income rate. In addition, the level of meaningful work perception varies by managerial tasks, individual's choice of job, educational status and income rate. As a result of the analysis conducted to determine the moderator effect of organizational mindfulness, mindfulness has an effect on meaningful work and level of this effect increased with the addition of organizational mindfulness as a moderator. But, this effect is found to be weak. Also, it is determined that the sub dimensions of mindfulness as a novelty seeking, novelty producing and engagement has an effect on meaningful work. And this effect increases when the organizational mindfulness is included in the structural model. In the research, suggestions for various applications which increase the integrity of the employees and the organizations are made. It is stated that during the impact of mindfulness on meaningful work, the application of the principles of organizational mindfulness will have positive reflections on employees, organizations and society