Türkiye ekonomisinde enerji tüketiminin temel belirleyicileri bir zaman serisi analizi

Abstract

Bu tezin temel amacı, Türkiye ekonomisinde enerji tüketiminin belirleyicilerini ampirik olarak analiz etmektir. Çalışma 1975-2015 zaman serisi verilerini kullanarak ekonomik büyüme, finansal gelişme, sermaye, endüstrileşme ve ticari dışa açıklığın enerji tüketimi üzerindeki etkisi üzerinde durmuştur. Serilerin birim kök analizleri için ADF, PP, DF-GLS, KPSS ve Ng-Perron testleri kullanılmıştır. Ayrıca, birim kök analizleri için Lee-Strazicich tek yapısal kırılmalı testi de kullanılmıştır. Seriler arasındaki eşbütünleşmeyi araştırabilmek için ARDL sınır testi tercih edilmiştir. Seriler arasındaki nedensellik ilişkilerinin belirlenmesinde Granger ve Toda-Yamamoto nedensellik testleri uygulanmıştır. Yapısal kırılmalı birim kök analizinden elde edilen sonuçlar değişkenlerin düzeyde ya da birinci farkında durağan olduğunu ortaya koymuştur. Bu birim kök sonuçları ARDL sınır testi yaklaşımının kullanılmasına imkan sunmuştur. ARDL sınır testi sonuçları her üç modelde de değişkenler arasında bir uzun dönem ilişkisinin varlığını tespit etmiştir. Uzun dönem tahmin sonuçları; ekonomik büyüme, finansal gelişme, sermaye, endüstrileşme ve ticari dışa açıklığın enerji tüketimini artırdığı bulgusuna ulaşmıştır. Nedensellik analizi sonuçlarına göre; ticari dışa açıklık ve finansal gelişmeden enerji tüketimine doğru işleyen tek yönlü nedensellikler belirlenmiştir. Tezden elde edilen sonuçlar, enerji politikaları ile ilgili önemli öneriler sunabilecektir

The main aim of this thesis is to empirically analyze the main determinants of energy consumption in Turkish economy. The study dwelled on the impact of economic growth, financial development, capital, industrialization and trade openness on energy consumption by using the time series data over the period of 1975-2015. The ADF, PP, DF-GLS, KPSS and Ng-Perron tests were used for the unit root analyses. In addition, the Lee-Strazicich test with one break was used for the unit root analyses. The ARDL bounds test was preferred to investigate cointegration between the series. The Granger and Toda-Yamamoto causality tests were applied to determine the causal linkages between the series. The results obtained from the structural break unit root analysis revealed that the variables were stationary at level or first difference. This unit root findings enabled us to use the ARDL bounds test approach. The results of ARDL bounds test determined the presence of a long run relationship between the variable in all three models. The long run estimation results concluded that economic growth, financial development, capital, industrialization and trade openness increase energy consumption. According to the causality results, one-way causality running from trade openness and financial development to energy consumption were detected. The findings from the thesis will present important suggestions related to energy policies