Doğa koruma alanlarının peyzaj mimarlığı açısından incelenmesi: Boraboy gölü tabiat parkı örneği

Abstract

Yüzyılı aşkın süredir birçok ülke insanoğlunun dolaylı veya doğrudan tahribine sebep olduğu doğayı korumak için önemli adımlar atmıştır. Önemli kültürel değerleri ve doğal güzellikleri ile paha biçilemez bir hazineye sahip olan ülkemizde de koruma kavramı son yıllarda büyük önem kazanmıştır. Türkiye de sahip oldukları kaynak değerlere göre milli park, tabiat parkı, sulak alan gibi farklı statüler verilerek korunan alanlar kanunlar ile koruma altına alınmıştır. Doğa koruma alanları sahip olduğu biyoçeşitlilik, yaban hayatı, tarihi ve kültürel değerleri ile tüm canlılar için hayati öneme sahip olduğu gibi insanların rekreasyon ihtiyaçlarını karşılayacağı ve ekonomik olarak faydalanacağı kaynaklar olarak da görülmektedir. Doğa koruma alanlarının peyzaj mimarlığı açısından incelendiği bu çalışmada doğa koruma ile ilgili tanım ve kavramlar, doğa korumanın ülkemizdeki gelişimi ve sınıflandırma sistemlerine değinilmiş araştırma alanı olarak seçilen Boraboy Gölü Tabiat Parkı’nın doğal ve kültürel peyzaj özellikleri incelenerek değerlendirmeler yapılmıştır. Doğal oluşumu nedeni ile Türkiye’nin sayılı heyelan seddi göllerinden birisi olan Boraboy Gölüne de sahip olan Tabiat Parkı sınırları içerisinde 6 adet endemik bitki türü bulunmaktadır. Sadece sahip olduğu endemik bitki tür çeşitliliği; alanın sürekliliğinin sağlanması ve korunması için etkin ve insan-doğa kullanım dengesini dikkate alan bir planlama ile yönetilmesinin gerekliliğine değinilmiş olup hem mevcut uygulamalar hem de eksik uygulamalar yerine öneriler getirilmiştir.

Many countries have significant steps more than a century to protect nature, where human beings are directly or indirectly destroyed. The concept of protection has gained importance in our country, which has an invaluable treasure with its important cultural values and natural beauties recent years. National parks, nature parks, protected areas such as wetlands given different status are protected by law according to sources the value they have in Turkey. Nature conservation areas have vital significance of biodiversity, wildlife, historical and cultural values, and for all habitat, as well as resources for people to meet and economic benefits from their recreational needs. In this study, assessments of nature conservation areas have been evaluated and proposals have been made respect to natural and cultural landscaping characteristics of Lake Boraboy Nature Park, which has been chosen as a research area of the development and classification systems in our country. Six endemic plant species are found in the Nature Park border, Boraboy Lake which is one of the Turkey’s rare landslide lakes due to its natural accumulation. Endemic plant species diversity is mentioned in order to protect and maintain the continuity of the area, which it should be managed with a planning of effective usage and suggestions of the human and nature balance, instead of existing practices and missing applications