Cerrahi birimlerde çalışan hemşire ve hekimlerin işbirliğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, cerrahi birimlerde çalışan hemşire ve asistan hekimlerin işbirliğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak planlandı. Araştırmanın evrenini, 3 üniversite hastanesinde cerrahi servis ve cerrahi yoğun bakımlarda çalışan hemşire ve asistan hekimleri içeren 227 çalışan, örneklemini ise, basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen 195 çalışan oluşturdu. Araştırmanın verileri, literatür doğrultusunda hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ve Hojat ve diğ. tarafından 1999 yılında geliştirilen, Yıldırım ve diğ. tarafından 2005 yılında Türkçe’ye uyarlanan Jefferson Hekim Hemşire İşbirliği Skalası (JHHİS) ile toplandı. Veriler SPSS 24.0 programı ile değerlendirildi. Verilerin analizinde frekans, yüzde, ortalama, standart sapma gibi tanımlayıcı analizlerin Kolmogorov-Smirnov, Mann Whitney U, Pearson Ki-Kare ve Fisher Exact testleri kullanıldı. Hemşirelerin ‘Jefferson Hekim Hemşire İşbirliği Skalası’ toplam puan ortalamaları (50,868±5,032), hekimlerin ‘Hekim Hemşire İşbirliği Skalası’ toplam puan ortalamalarından (48,697±4,654) anlamlı derecede yüksek bulundu (p=0,005<0,05). Hemşire grubunda, kadınların ‘Hekim Hemşire İşbirliği’ alt boyut puanlarının (16,876±1,702), erkeklerin ‘Hekim Hemşire İşbirliği’ alt boyut puanlarından (15,438±2,128) yüksek olduğu ve aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlendi (p=0,009<0.05). Hemşire ve Hekimlerin; ‘Ortak eğitim’, ‘Hasta Bakımında Hemşirelik Hizmetleri’, ‘Hesap verme ve Hemşirenin Sorumluluğu’ alt boyut puan ortalamaları ve mesleki deneyim yıllarına göre, Jefferson Hekim Hemşire İşbirliği Skalası toplam ve alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0,05). Cinsiyete göre, hemşirelerin, Jefferson Hekim Hemşire İşbirliği Skalası toplam puan ortalamaları ve ‘Ortak eğitim’, ‘Hasta Bakımında Hemşirelik Hizmetleri’, ‘Hesap verme ve Hemşirenin Sorumluluğu’ alt boyut puan ortalamaları, hekimlerin; vii Jefferson Hekim Hemşire İşbirliği Skalası toplam ve alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0,05), Çalıştıkları birime göre, hemşirelerin, Jefferson Hekim Hemşire İşbirliği Skalası toplam ve alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0,05). ‘Hastaya sağlanan hemşirelik hizmetlerinden hemşireler sorumludur’, ‘Hastaların taburcu kararlarını verirken hekim ve hemşire karşılıklı görüş alışverişinde bulunmalıdır’, ‘Kendi görev alanlarını ilgilendiren hastane destek hizmetleri ile ilgili karar alınırken hemşirenin de katılımı sağlanmalıdır’, ‘Hemşire hekim arasındaki mesleki işbirliği eğitimi lisans eğitim programlarında da yer almalıdır’ ifadelerine hemşirelerin hekimlerden daha fazla katılım sağladığı ve ‘Hemşirenin birincil görevi hekimin emirlerini yerine getirmektir’ ve ’Hekimler tüm sağlık konularında hakim otoritedir’ ifadelerine ise hekimlerin hemşirelerden daha fazla katılım sağladığı, hemşire ve hekimlerin katılım oranları arasında anlamlı fark olduğu bulundu (p<0,05). Sonuç olarak, hekim hemşire işbirliği düzeylerinin ortalamanın biraz üzerinde olduğu ve geliştirilmesi gerektiği belirlendi.

This research has been planned descriptively to evaluate the attitudes of nurses and physicians working in surgical units towards nurse-physician collaboration. Sample population were chosen strafied sampling method and included 195 nurses and assistant surgeons of 3 university hospitals in Tekirdağ, Edirne and Çanakkale. Data were collected by using Personal Information Form prepared in accordance with literatür and The Jefferson Scale of Attitudes toward Physician-Nurse Collaboration Scale (JSATPNC) developed by Hojat et al. in 1999 and adapted to Turkish by Yildirim et al. in 2005. The data was analysed using SPSS 24.0. Frequency, percentage, average, standard deviation, Kolmogorov Smirnov, Mann Whitney U, Spearman Chi Square, Fisher’s Exact tests were used for data analysis. The score of the 'The Jefferson Scale of Attitudes toward Physician-Nurse Collaboration Scale’ for nurses (50,868±5,032) were significantly higher than physicians’s score (48,697±4,654) (p=0,005<0,05). The 'Physician Nurse Colloboration' subscale score (16,876±1,702) of the women nurses were significantly higher than the male nurses’s scores (15,438±2,128) (p=0,009<0,05). There were no statistically meaningful differences for the scores of ‘’Shared Education’’, ‘’Nursing Role in Patient Care’’, ‘’Accountability and Responsibility of Nurses’’ subscales and for the total score of The Jefferson Scale of Attitudes toward Physician-Nurse Collaboration Scale and scores of subscales according to job type and job experience (p>0,05). In nurse group, there were no statistically meaningful differences for the total score of The Jefferson Scale of Attitudes toward Physician-Nurse Collaboration Scale and scores of ‘’Shared Education’’, ‘’Nursing Role in Patient Care’’, ‘’Accountability and Responsibility of Nurses’’ subscales according to gender and working unit (p>0,05) also score of the 'Physician Nurse Colloboration' subscale according to working unit (p>0,05). In physician group, there were no statistically meaningful differences for the total score of The Jefferson Scale viii of Attitudes toward Physician-Nurse Collaboration Scale and scores of subscales according to gender (p>0,05). Nurses agreed with ‘Nurses should be accountable to patients for the nursing care they provide’, ‘Physicians and nurses should contribute to decisions regarding the hospital discharge of patients’, ‘Nurses should be involved in making policy decisions concerning the hospital support services upon which their work depends’, ‘Interprofessional relationships between physicians and nurses should be included in their educational programs’ items more than physicians. Physicians agreed with ‘The primary function of the nurse is to carry out the physician’s orders’, ‘Doctors should be the dominant authority in all health care matters’ items more than nurses and there were significant differences between the nurses and the physicians (p<0,05). As a result, physician-nurse collaboration were suboptimal and need to improvement.