Ekonomik Büyüme, Çevre İçin Fırsat Maliyeti Mi? Türkiye İçin Nedensellik Analizi

Abstract

Endüstriyel devrimle karbon ve sera gazı emisyonuna neden olan fosil yakıtlara artan talep, çevre ve sürdürülebilirlik açısından tehdit oluşturmaktadır. İklim değişikliklerine sebep olan bu zararlı emisyonlar ekolojik dengeyi bozarak toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Türkiye, büyümede temel girdi olan enerjinin artan talebi ve bu talebin çoğunluğunu karbon emisyonu yaratan fosil yakıtların oluşturması nedeniyle sürdürülebilir ekonomi vizyonunda zorlu bir sürecin içerisindedir. Zararlı emisyon yaratmayan, temiz, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı yüksek potansiyele ve son yıllardaki girişimlere rağmen hala düşük seviyelerde kalması çevre konusundaki olumsuzluğu daha da derinleştirmektedir. Bu çalışmada Türkiye özelinde 1980-2012 yılları için ekonomik büyüme ve yenilenebilir enerjinin çevre kirliliği üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Ekonomik büyüme değişkeni olarak kişi başına sabit fiyatlarla gayrisafi yurtiçi hasıla; yenilenebilir enerji değişkeni olarak kişi başına yenilenebilir enerji (hidroelektrik dahil) tüketimi ve sera gazı değişkeni olarak da kişi başına sera gazı emisyonu kullanılmıştır. Serilere öncelikle ADF ve iki kırılmalı Lumsdaine-Papell birim kök testleri uygulanmıştır. Düzey değerlerinde birim kök içeren serilerin birinci farklarında durağanlığa eriştikleri görülmüştür. Seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi ARDL sınır testi ile sınanmış ve seriler arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu bulunmuştur. Modelde sera gazı emisyonu ve büyümenin uzun ve kısa dönem katsayıları istatistiksel olarak anlamlı; yenilenebilir enerji tüketiminin katsayısı ise istatiksel olarak anlamsız çıkmıştır. Vektör hata düzeltme modeline dayalı Granger nedensellik testi, sera gazı emisyonu ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü; aynı şekilde sera gazı emisyonu ile yenilenebilir enerji tüketimi arasında da çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymuştur. Bu sonuçlar Türkiye’deki büyüme paradigmasının yüksek oranda çevre kirletici olduğunu göstermektedir. Büyüme sera gazı emisyonu arasında bulunan geri besleme etkisi, ekonomide büyüme gerçekleştiğinde sera gazı emisyonunun yükseldiğini, aynı anda çoğunluğu karbon emisyonuna neden olan fosil yakıtlardan sağlanan enerjinin de büyümenin lokomotifi olduğunu ifade etmektedir. Çevre kirliliği telafi edilemez zararlara yol açmadan önce enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji teşvikleri konusunda kayda değer bir mesafe kat edilmesi gerekmektedir.

With the industrial revolution, the demand for fossil fuels that cause emissions of carbon and greenhouse gases has increased. This increase in demand is a threat to the environment and sustainability. These harmful emissions that cause climate change affects public health adversely by distorting the ecological balance. Energy is the main input to growth and the demand for energy is growing in Turkey. Turkey has difficulties in the vision of a sustainable economy because energy is mostly generated from fossil fuels that produce carbon emissions in Turkey. The use of renewable energy sources, which do not produce harmful emissions, remains low despite its big potential and recent initiatives in the renewable energy sector. This situation deepens the negative impact on the environment. In this study, the effects of economic growth and the use of renewable energy on environmental pollution in Turkey were investigated for the years 1980-2012. We take gdp per capita (at constant prices) as an economic growth variable, and renewable energy consumption (including hydropower) per capita as a renewable energy variable, and greenhouse gas emission per capita as a greenhouse gas variable. Firstly, ADF and Lumsdaine-Papell unit root tests for two structural breaks were applied to the series. Series contains unit root, but first differences of the series are stationary. The cointegration between the series was tested by the ARDL bound test and it is found that there is a cointegration between the series. In the model, the long and short term coefficients of greenhouse gas emission and growth are statistically significant; while the coefficient of renewable energy consumption is statistically insignificant. Granger causality test based on the vector error correction indicates the presence of bi-directional causality between greenhouse gas emissions and economic growth. Additionally, The Granger causality test also revealed that there is a bi-directional causality between greenhouse gas emissions and renewable energy consumption. These results indicate that the growth paradigm in Turkey is highly polluting the environment. The feedback between growth and greenhouse gas emissions shows that greenhouse gas emissions are rising when the economy grows and that the energy generated from fossil fuels is also the engine of the growth. Before environmental pollution can lead to irreparable damage, a significant precautions have to be taken in promoting energy efficiency and renewable energy.