Farklı zamanlarda uygulanan bor ve çinko dozlarının şeker pancarında (Beta vulgaris L. var. saccharifera Alefeld) verim ve kalite özelliklerine etkisinin araştırılması

Abstract

Bu araştırma; Alpullu Şeker Fabrikası'nın en büyük pancar ekim bölgelerinden biri olan Hayrabolu (Tekirdağ) topraklarında önemli ölçüde bor ve çinko noksanlığının etkileri tespit edilerek, şeker pancarında farklı doz ve zamanlarda yapraktan uygulanan bor ve çinko gübrelemesinin farklı hasat zamanlarında elde edilen verim ve kalite unsurlarının saptanması, sonuçların doğrudan üreticiye aktarılması ve üretimde kullanılması amaçlanmıştır. Araştırmada tohum materyali olarak Evelina çeşidi kullanılmıştır. Denemeler 2008 ve 2009 yıllarında olmak üzere 2 yıl süreyle yürütülmüştür. Bu araştırmada ekimler 1 Mart 2008 ve 1 Nisan 2009 tarihlerinde yapılmıştır. Araştırmada ekim sıklığı 45 x 25 cm sıklığında, her parselde 6 sıra ekim yapılmış, parsel alanı 13.5 m², deneme alanı 1863 m2 olmak üzere 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Bor ve çinko gübreleri sıvı ve çözelti formunda şeker pancarına uygulanmıştır. Gübreler kontrol dahil 4 farklı dozda (Çinko ve Bor; 0, 100, 200 ve 300 ml/da; Ç0, Ç1, Ç2. Ç3; B0, B1, B2, B3), 3 farklı zamanda (Ekimden sonra 60., 120. ve 180. gün) bitkilerin yapraklarına uygulanmıştır. Çinko ve bor yaprak gübreleri denemenin 1. yılında 1 Mayıs (1. Uygulama Zamanı), 1 Temmuz (2. Uygulama Zamanı) ve 1 Eylül 2008 (3. Uygulama Zamanı) tarihinde; 2. yılında ise 15 Mayıs (1. Uygulama Zamanı), 1 Temmuz (2. Uygulama Zamanı) ve 1 Eylül 2009 (3. Uygulama Zamanı) tarihlerinde uygulanmıştır. Her iki yılda da hasat 15 Ekimde yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek şeker varlığı 2008 yılında 3. uygulama zamanında ve Ç2B1 dozunda (% 18.8) elde edilmiştir. En yüksek pancar verimi 2008 yılında 1. uygulama zamanında ve Ç2B2 dozunda (8987 kg/da) elde edilmiştir. En yüksek şeker verimi 2008 yılında 2. uygulama zamanında ve Ç2B2 dozunda (1552 kg/da) elde edilmiştir. Bu araştırmada çinko ve bor besin elementlerinin şeker pancarında verim ve kalite üzerindeki yeri açıkca ortaya konulmuştur. Genel olarak çinko verim ve verim unsurlarını etkilerken, borun kalite ve kalite unsurları üzerine etkili olduğu görülmüştür. Özellikle çinko yaprak ve pancar verimi üzerine etkisini arttırırken, bor ise şeker varlığı üzerinde olumlu etkileri gözlemlenmiştir. Ancak bu etkilerin çinko ve borun kombine edildiği dozlar arasında sinerji oluşmuş ve etkileri daha da yükselmiştir.

This study aims at detecting the constituents of yield and quality obtained in different harvest times from boron and zinc fertilisation which was carried out in different doses and times from leave in sugar beet by determining the effects of the considerable shortage of boron and zinc in the soil of Hayrabolu (Tekirdağ), which is one of the largest beet sowing areas of Alpullu Sugar Factory, and aims at transferring the results directly to the producer and using them in production. In the study, Evelina variety was used as the seed material. The experiments were conducted during two years, that is, in 2008 and 2009. In this study, the sowings were practiced in 1st March 2008 and 1st April 2009.In the study, the sowing density was 45 x 25 cm, there were 6 lines in a parcel, and each parcel area was 13.5 m2, the experiment area was 1863 m2, and it was made with three repetitions. The fertilizers of boron and zinc were applied to sugar beet in the form of fluid and solution. The fertilizers were applied in four different doses including control (Zn and B; 0, 100, 200 and 300 ml; Zn0, Zn1, Zn2, Zn3; B0, B1, B2, B3), in three different times (the 60.,120. and 180. day after October) to the plants? leaves and for each parcel. Zinc and boron leaf fertilizers were practiced on May 1st ( the first practice time), on July 1st (the second practice time) and on September 1st in 2008 ( the third practice time) in the first year of the experiment; on May 15th (the first practice time), on July 1st (the second practice time) and on September 1st in 2009 (the third practice time) in the second year of the experiment. In both of the years, the harvest was carried out on September 15th. According to the results of the study; the presence of the highest sugar content was obtained in the dose of Zn2B1 (% 18.8) in the third practice time in 2008. The highest beet yield was obtained in the dose of Zn2B2 (8987 kg/da) in the first practice time in 2008. The highest sugar yield was gotten in the dose of Zn2B2 (1552 kg/da) in the second practice time in 2008. In this study, the effect of the nutrition elements of zinc and boron upon the yield and quality of sugar beet was set forth obviously. Generally it was seen that boron is effective on quality and quality constituents whereas zinc is effective on yield and yield constituents. Zinc raises its effect especially on leave and beet yield, yet the positive effects of boron upon sugar presence were observed. But synergy came into existence between doses where zinc and boron were combined and their effects increased more.