Yaya bölgelerinin İzmit kent merkezi örneğinde irdelenmesi

Abstract

Yaya ulaşımı, dünya üzerindeki ilk ulaşım tipidir. Yaya bölgesi, taşıt ve yaya trafiğinin yoğun olduğu şehrin merkezinde veya gerekli başka bir yerinde yayalara daha güzel ve daha güvenli ortam sağlamak amacı ile şehrin mimari yapısını bozmadan yayalar için özelleştirilen yol veya mekanlardır. Hızlı kentleşme ve otomobil kullanımının artması ile birlikte kentlerimizde ulaşım neredeyse tamamen araçlara yönelik düzenlenmeye başlamış, ulaşımda ana unsurun yaya olduğu unutulmuş, toplu taşıma ile yaya ulaşımı arka plana atılmıştır. Yaya ulaşımı bir kentte yaşayan insanların en temel haklarından biridir. Aynı zamanda bireyin yaşadığı kenti daha iyi algılaması ve orayı sahiplenmesi açısından önemli bir role sahiptir. Gelişmiş ülkelerde yaya ulaşımına büyük önem verilmektedir. Ülkemizde özellikle büyük kent merkezlerinde çarpık kentleşme sonucu yayalar için yeterli alanlar bulunmamaktadır. Yaya yolları ve kaldırımlar araçlar için park yerine dönüşmekte, yayalar ulaşım için araç yollarını kullanmak zorunda kalmaktadır. Ulaşım tiplerindeki bu çatışmaların yanı sıra yayalar güvenlik, psikolojik, estetik gibi birçok sorunla da karşı karşıya kalmaktadır. Bu çalışmada; İzmit şehir merkezinde yer alan yaya bölgeleri incelenmiştir. Araştırma kapsamında çalışma alanıyla ve yaya bölgeleriyle ilgili literatür taramaları yapılmış, araştırma alanı olarak seçilen yaya bölgesi tarihsel süreç içerisinde incelenmiş, alanın mevcut durumu ortaya koyulmuştur. Yaya bölgesinde yapılan sürvey çalışmalarının yanında, alanın memnuniyetini ölçmek amacıyla yayalarla ve işyeri sahipleriyle birebir karşılıklı görüşme yoluyla anket çalışmaları yapılmıştır. Yapılan anket sonuçlarına göre; yaya olarak ankete katılanların %86’sı alanın yürüyüş yolu olarak kullanımından memnun iken, işyeri sahiplerinin %67’sinin yaya bölgesinden memnun olduğu saptanmıştır. Elde edilen tüm veriler ışığında araştırma alanına ait eksiklikler, sorunlar belirlenmiş ve bu sorunlara çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda bir öneri peyzaj projesi geliştirilmiştir.