SÜTTE VE ETTE SÜLFONAMİD BİLEŞİKLERİNİN LC-IDMS YÖNTEMİYLE TAYİNİ

Abstract

Sülfonamitler, benzene bağlı amin ve sülfon gruplarını bulunduran antibiyotikler olup, oldukça geniş etkiye sahip olmaları ve ucuzluğu nedeniyle tıpta ve veterinerlikte oldukça yaygın kullanılmaktadır. Sülfonamidler veterinerlikte enfeksiyöz hastalıkların sağaltımında ve gıda değeri olan çiftlik hayvanlarının büyümelerini ve verimlerini teşvik edici olarak kullanılabilmektedir. Bu tür uygulamalar hayvansal kaynaklı gıdalarda sülfonamid kalıntılarına yol açmaktadır. Bu kalıntılar, alerjik reaksiyon, patojenik bakterilerde antibiyotik direncinin artması, çeşitli hematolojik, gastrointestinal ve nörolojik hastalıklara sebep olmaktadır. Bu nedenle Gıda, Tarım ve Hayvacılık Bakanlığı tarafından hazırlanan 2015 Ulusal Kalıntı İzleme Planında et ve süt ürünlerindeki varlığı belli derişimlerle sınırlandırılmıştır. Bu sınır değeri, tekil sülfonamid bileşiği için 20 ng/g, toplamda ise 100 ng/g?dır. Bu bağlamda, sülfonamidlerin analizlerinin doğru ve kesin bir yaklaşımla analiz edilmesi önem arz etmektedir. Yapılan bu çalışmada süt örnekleri için 14 adet sülfonamid bileşiğinin (sülfatiazol, sülfapridin, sülfametazin, sülfamerazin, sülfadiazin, sülfadimetoksin, sülfametoksazol, sülfadoksin, sülfisoksazol, sülfafenazol, sülfakuinoksalin, sülfakloropridazin, sülfametizol, sülfametoksipridazin) ve et örneklerinde 12 adet sülfonamid bileşiğinin (sülfatiazol, sülfapridin, sülfametazin, sülfamerazin, sülfadiazin, sülfametoksazol, sülfadoksin, sülfisoksazol, sülfakuinoksalin, sülfakloropridazin, sülfametizol, sülfametoksipridazin) tayinine yönelik LC-IDMS yöntemi geliştirilip, metodun geçerli kılınması raporlanmıştır. Metotta, bileşiklerin sütten ekstraksiyonu için sıvı-sıvı ekstraksiyon yöntemi, etten ekstraksiyonu için katı-sıvı ekstraksiyon yöntemi kullanılmıştır. Örnekler LCMS- MS cihazı ile analiz edilmiştir. Geliştirilen metodun UHT, pastörize ve sokak sütlerine uygulaması yapılmıştır. Geliştirilen metotla geri kazanım değerlerinin sütte %91-114 aralığında, ette ise %82-116 aralığında ve bağıl ölçüm belirsizliğinin sütte %7-13 aralığında, ette %7-14 arasında olduğu belirlenmiştir. Uygulaması yapılan süt örneklerinde analit miktarlarının yasal limit olarak belirtilen değerlerin altında olduğu (sülfametazin: 6,46±0,76 ng/g ve sülfisoksazol: 7,3±0,71 ng/g) tespit edilmiştir.

Sulfonamides are antibiotics containing sulfone and amine groups bonded to benzene. They are widely used in medicine and veterinary because of their broad impact and cheapness. In veterinary practise they are used in the treatment of infectious diseases also stimulating the growth and yield of farm animals. These applications may lead to residues in food of animal origin. These residues cause allergic reactions, increase in antibiotic resistance in pathogenic bacteria and various hematological, gastrointestinal and neurological disorders. Therefore the national residue monitoring plan prepared by the Turkish Ministry of Food, Agriculture and Livestock limited the sulfonamides presence in meat and dairy products to certain concentration. The limit value is 20 ng/g for singular sulfonamide compound and 100 ng/g for the total. In this context accurate and precise analysis of sulfonamides is very important. In our study LC-IDMS method for the determination of 14 sulfonamide compounds (sulfathiazole, sulfapyridine, sulfamethazine, sulfamerazine, sulfadiazine, sulfadimethoxine, sulfamethoxazole, sulfadoxin, sulfisoxazole, sulfaphenazole, sulfaquinoxaline, sulfachloropyridazine, sulfamethizole, sulfamethoxypyridazine) and 12 sulfonamide compounds (sulfathiazole, sulfapyridine, sulfamethazine, sulfamerazine, sulfadiazine, sulfamethoxazole, sulfadoxin, sulfisoxazole, sulfaquinoxaline, sulfachloropyridazine, sulfamethizole, sulfamethoxypyridazine) was developed and validated. Liquid-liquid extraction method was used for milk samples. Solid-liquid extraction method was used for meat samples. Samples were analysed by LC-MS-MS analyser. Recovery results were in the range of 91%-114% for milk samples; 82%-116% for meat samples respectively. The relative measurement uncertainty of milk samples was between 7%-13%. In meat samples the relative measurement uncertainty was determined to be in the range of 7%-14%. Developed method was applied to UHT, pasteurised and street vendors milk. It was determined that the amount of analyte in applied samples was below the legal limit value (sulfamethazine: 6,46±0,76 ng/g and sulfisoxazole: 7,3±0,71 ng/g).