Ayçiçeği Üretiminde Kullanılan Herbisitlerin Verim Ile Kalite Unsurlarına Etkisi Ve Tanedeki Kalıntı Durumlarının Belirlenmesi

Abstract

Ülkemiz yağ üretiminin en büyük bölümünü gerçekleştiren ayçiçeği ekim alanlarında yabancı otlar ve orabanş en önemli problemlerdir. Orabanşa karşı genetik dayanıklı çeşitler bulunmasına karşılık yabancı otlara karşı henüz böyle bir dayanıklılık geliştirilmemiştir. Buna karşılık herbisitlere genetik dayanıklı ayçiçeği çeşitleri ıslah edilmiştir. Yabancı otlar ile mücadelede en etki yollar herbisit kullanımı ve çapalamadır. Ancak üreticilerin % 90 lık bölümü herbisit uygulamasını tercih etmektedirler. Üstelik herbisit ilaçlarına genetik dayanıklı çeşit kullanımı da % 30 lara ulaşmıştır. Üreticiler bu çeşitler ile üretimde yabancı ot ve orabanş problemi olmayan alanlara bile herbisit uygulaması yapmaktadırlar. Halbuki orabanşa genetik dayanıklı çeşitleri tercih edip sadece önemli ve mücadelesi güç yabancı otların bulunduğu alanlara ilaç atabilir diğer alanlarda makineler ile çapalama yapabilirler. Bu şekilde ülkemizde ayçiçeğindeki herbisit kullanımını % 5 lere indirmek olasıdır. Üstelik makineler ile yapacakları çapalamayla toprak havalanması ve daha iyi bitki kök gelişimi sağlanacak dolayısıyla topraktan su kaybı azalmış olacaktır. Kullanılan herbisitlerin bitki gelişimini etkilediği, ürünün yağ oranını düşürdüğü ile ilgili önemli bulgular vardır. Bu çalışmanın amacı; ayçiçeğinde uygulanan farklı etken maddelere sahip 5 ilaç türünün oleik ve linoleik çeşitler üzerinde bitki verim ve kalite unsurlarına etkileri ile tohumda kalıntı oluşturup oluşturmadığını belirlemektir.Araştırmamız; Kırklareli ilinin Lüleburgaz ilçesinde çiftçi arazisinde yürütülecektir. Denemeler Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulacaktır. Çalışmada; IMI grubu olan ve olmayanlardan birer adet olmak üzere 2 oleik, 2 linoleik toplam 4 çeşit kullanılacaktır. Uygulanacak ilaçlar benfluralin etken maddesine sahip “Bonoflan WG”, pendimenthalin etken maddesine sahip “Stomp Extra”, aclonifen etken maddesine sahip “Challenge 600”, quizalofop-p-ethyl etken maddesine sahip “Targa Super” ve imazamox etken maddesine sahip “Intervix Pro” ticari adları ile satılmaktadır. “Trifluralin” etken maddeli ilaçların kullanımı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yasaklandığı için denememizde yer almamaktadır. İlaç uygulamaları ayçiçeği çeşitleri ve herbisit özelliklerine bağlı olarak ekim öncesi, çıkış öncesi ve çıkış sonrası olarak üç farklı dönemde uygulanacaktır. Her çeşit için ilaç uygulamasız parseller standart olarak kullanılacaktır. İncelenecek verim ve kalite unsurları; çiçeklenme gün sayısı, fizyolojik olgunlaşma gün sayısı, bitki boyu, sap çapı, tabla çapı, dekara tane verimi, 1000 tane ağırlığı, yağ oranı ve yağ asitleri kompozisyonudur. Yine hasat edilen parsellerden alınan tohumlar üzerinde her bir etken maddenin kalıntı durumları belirlenecektir.Araştırmamızda herbisitlerin yağ asitleri üzerine etkisini ve ayçiçeği tanelerindeki etken maddelerin kalıntılarını belirleyecek olmamız nedeni ile orijinal nitelikte olup daha önce bu kapsamda ülkemizde ve dünyada yapılmış bir çalışma belirlenememiştir.