Sulama Suyu Açısından Bor İçeriğinin Değerlendirilmesi: Uluabat Gölünü Besleyen Orhaneli, Emet Ve Mustafakemalpaşa Çayları

Abstract

Bu çalışmada Susurluk havzasında bulunan Emet, Orhaneli ve Mustafakemalpaşa çayları sulama sularının bor içeriği açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Orhaneli çayı ve Emet çayı birleşerek Mustafakemalpaşa çayını oluşturmakta ve son derece önemli bir Ramsar sahası olan Uluabat gölüne dökülmektedir. Bu amaçla Elektrik İşleri Etüt İdaresinin Emet çayına ait 1995S2008, Mustafakemalpaşa çayına ait 1984S2008, Orhaneli çayı üzerinde iki ayrı istasyona ait 1992S2008 ve 2005S2008 ve Uluabat Gölüne ait 2005S2008 yılları arasındaki verilerinden faydalanılmıştır. Orhaneli çayı üzerinde iki ayrı noktadan yapılan gözlemlerde ortalama bor içeriği 0.13 ve 0.18 ppm olarak ölçülmüş ve sulama suyunda bor içeriği açısından güvenli bulunmuştur. Emet çayında bor içeriğinin 2004 yılından sonra son derece yükseldiği görülmektedir. 2004 yılına kadar ortalama bor içeriği 4.68 ppm iken, 2004 yılından sonra 28.24 ppm’e yükselmiştir. Sulama suyunda bor içeriği açısından Emet çayının 2004 yılından önce de kullanılamayacak durumda olduğu, 2004 yılından sonra ise hem insan hem de hayvan sağlığına zararlı olabileceği anlaşılmaktadır. Mustafakemalpaşa çayında 2004 yılına kadar sulama mevsiminde (MartSEylül) ortalama bor içeriği 0.90 ppm iken, 2004 yılından sonra ortalama bor içeriği 3.22 ppm’e yükselmiştir. Orhaneli çayı gibi düşük bor içeriğine sahip bir akarsuyla karışarak Mustafakemalpaşa çayını oluşturan Emet çayındaki kirlilik, bu akarsuyun da sulama suyu kalitesini düşürmüştür. Uluabat gölünde 2004’den önceki bor içeriği değerleri bulunamadığından dolayı karşılaştırma yapılamamıştır. 2005S2008 yılları arasındaki örnek sonuçlarına göre ortalama bor içeriği 2.94 ppm iken sulama mevsiminde (MartSEylül) 5.60 ppm’e çıkmaktadır. Bu koşulda Uluabat gölündeki suyu sulama suyu olarak kullanmak bor açısından uygun değildir.

The aim of the study is to assess boron content of Emet, Orhaneli and Mustafakemalpaja streams in Susurluk basin, Mustafakemalpaça stream consist of a blend of Orhaneli and Emet streams and ends to a very important ramsar site. Lake Uluabat, The water quality data were obtained from Turkish General Directorate of Electrical Power Recourses Survey and Development Administration (EIE). Samples were taken between 1995-2008 for Emet stream, 1984-2008 for Mustafakemalpaja and 2005-2008 for Lake Uluabat. The water samples for Orhaneli stream were taken from two different locations and the sampling years were 1992-2008 for one location, 2005-2008 for other location. The mean boron contents of those two locations on Orhaneli stream were measured 0.13 and 0.18 ppm and found safe as irrigation water. Boron content in Emet stream increased dramatically after 2004. While mean boron content was 4.68 ppm before 2004, it Increased up to 28.24 ppm after 2004. This data reveals that while, earlier than 2004 the stream water should not have been used as irrigation water, later than 2004, it became even more dangerous to habitat and perhaps to human life. In the irrigation seasons (between March and September), mean boron content was 0.90 ppm until 2004 and then increased up to 3.22 ppm after 2004 . Pollution in Emet stream moved into Mustafakemalpaja stream and made it unusable as irrigation water. Since there was no data earlier than 2004 for The Lake Uluabat, it was not possible to reveal the change in boron content. On the other hand, data between 2005 and 2008 shows that especially in Irrigation season (March-September) mean boron content was 5,60 ppm, which this makes the lake unsuitable for irrigation.