BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN PERAKENDE TİCARET SEKTÖRÜ FİRMALARININ ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ

Abstract

Perakende ticaret sektörü firmaları sürekli bir şekilde değişen ve artan insan ihtiyaçları doğrultusunda sadece üreticilerin ürünlerini nihai tüketicilere ulaştıran firmalar olma konumundan çıkmışlardır. Günümüz perakende ticaret sektörü firmaları, tüketicilere fiyat, kalite ve satış sonrası hizmetler gibi unsurlarda fark yaratabilmek için yoğun bir rekabet ortamında faaliyet göstermektedirler. Birbirinden çok farklı nitelikteki üreticilerin ürün ve hizmetlerini, farklı ihtiyaç ve beklentileri olan tüketicilere sunma görevini yerine getiren bu firmaların faaliyetlerinde mümkün olabildiğince etkin olması gerekmektedir. Bu çalışmada Borsa İstanbul’da pay senetleri işlem gören perakende ticaret sektörü firmalarının etkinlik analizinin Veri Zarflama Analizi (VZA) ile belirlenmesi amaçlanmıştır. 2012-2014 dönemini kapsayan çalışmada firmaların etkinliklerinin belirlenmesi amacıyla aktif toplamı (AT), finansal kaldıraç (FK) ve satışların maliyeti (SM) girdi değişkenleri, satış geliri (SG) ve aktif karlılığı (AK) çıktı değişkenleri olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda üç girdi ve iki çıktı ile kurulan VZA modeli ile analiz kapsamına alınan 14 firmanın etkinlik değerleri hesaplanmıştır.

Considering the constantly changing and increasing human needs, the traditional function of retail sector companies that are merely delivering the products of the producers to the final consumers has been changed.Today's retail-sector firms operate in an intense competitive environment in order to make a difference in terms of prices, quality and after-sales services. It is essential that these companies, which fulfill the duty of presenting products and services of different producers to consumers with different needs and expectations, should be as effective as possible. In this study, the aimed to determine the efficiency of the retail-sector companies whose shares are traded in Borsa Istanbul with Data Envelopment Analysis. In order to determine the efficiencies of the firms covering the period 2012-2014, the total assets, financial leverage and cost of sales are determined as input variables and sales revenue and return on assets are determined as output variables. As a result of the study, the efficiency values of the 14 firms included in the analysis were calculated by using the Data Envelopment Analysis model formed by three inputs and two outputs.