Ekmeklik Buğdayda (Triticum Aestivum L.) Osmotik Stresin Çimlenme Ve Erken Fide Gelişimi Üzerine Etkisi

Abstract

Bu araştırma, polietilen glikol (PEGD600) kullanılarak oluşturulan 4 farklı osmotik basınç (0 MPa., D0.5 MPa., D1.0 MPa, D1.5 MPa.) stresinin kuraklık stresine yanıtları farklı 8 ekmeklik buğday çeşidinin (dayanıklı olarak; Kate A1, Karahan 99, Tosunbey, orta dayanıklı olarak; Golia, hassas olarak; Alpu 2001, Sultan 95, Konya 2002, Eser) çimlenme ve erken fide gelişimine etkisini belirlemek amacıyla 2009D2010 yetiştirme döneminde Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Tohumluk Laboratuarında yürütülmüştür. Deneme, petri kaplarında, tesadüf parsellerinde bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak iklimlendirme dolabında kurulmuştur. D1.5 MPa.’lık osmotik basınç altında hiçbir çeşitte çimlenme olmamıştır. D1.0 MPa.’lık osmotik basınç altında ise, çimlenme gerçekleşmiş fakat fide gelişimi olmamıştır. Osmotik stresin artması, çimlenme oranını, kök uzunluğunu, fide boyunu, kök yaş ağırlığını, toprak üstü yaş ağırlığını ve toprak üstü kuru ağırlığını önemli bir şekilde azaltmış; ortalama çimlenme süresini ve kök kuru ağırlığını ise önemli bir şekilde arttırmıştır. Kurağa dayanıklı çeşitlerin osmotik strese yanıtlarının diğerinden daha iyi olduğu belirlenmiştir. Böylece, osmotik basınç uygulamalarının çimlenme ve erken fide gelişme döneminde buğday genotiplerinin kurağa dayanıklılığını test etmede hızlı ve etkili bir yöntem olabileceği söylenebilir.

This research was conducted to determine the effect of 4 different osmotic pressure (0 MPa., D0.5 MPa., D1.0 MPa., D 1.5 MPa.) created by polyethylene glycol (PEGD600) on germination and early seedling growth of 8 bread wheat cultivars with different response to drought (Kate A1, Karahan 99 and Tosunbey as resistant cultivars; Golia as moderateDresistance cultivar; Alpu 2001, Sultan 95, Konya 2002 and Eser as sensitive cultivars) at the at the Seed Laboratory of Field Crops Department of Agricultural Faculty of Namık Kemal University during 2009D2010 growing season. The experiment was set up in a growth chamber in the petri dishes as randomized split plot design with 4 replications. It was not observed any seed germination for all cultivars under the D1.5 MPa. osmotic pressure. However, seeds germinated under the D1.0 MPa. osmotic pressure, but none of them could seedling growth. Germination rate, root length, seedling height, root fresh weight, shoot fresh weight and shoot dry weight were significantly reduced by increasing of osmotic stress, but mean germination time and root dry weight were significantly increased. The responses of drought resistance cultivars to osmotic stress were higher than the others. So, it can be says that applications of osmotic pressure can be used as a rapid and effective technique for testing of drought resistance of wheat genotypes at germination and early seedling growth stages.