MONDROS MÜTAREKESİ’NDEN YUNAN İŞGALİNE BATI ANADOLU’DA EŞKIYALIK VE ASAYİŞİ SAĞLAMA ÇABALARI

Abstract

Anadolu coğrafyasında yaşamış olan insanların sosyal tarihine bakılırsa eşkıyalığın yüzlerce yıllık bir geçmişinin olduğu görülecektir. Bununla birlikte Osmanlı Devleti’nde, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında kurumsallaşmaya başlayan eşkıyalık olayları, 20. yüzyılın başında taşradaki en önemli güvenlik sorunu haline geldi. Birinci Dünya Savaşı’nın kendine özgü koşulları ise eşkıyalık sorununu daha da kronikleştirdi. 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi’yle birlikte bir yandan İtilaf Devletleri’nin işgalleri başlarken diğer yandan eşkıyalık olayları devam etmekteydi. Bu süreçte galip devletlerin yeni işgallerine gerekçe vermek istemeyen Osmanlı devlet adamları, kırsalda asayişi sağlamak amacıyla eşkıya ve asker firarileri için af çıkardı. Bunun yanı sıra Batı Anadolu’da asayişin sağlanması için devlet ricali daha önce eşkıya ile özdeş gördüğü zeybeklerin dağdan inmesi için büyük çaba sarf etti. Mütareke Dönemi’nde devletin bütün çabalarına rağmen önlenemeyen eşkıyalık olayları Batı Anadolu kırsalında yaşayan insanların can ve mal güvenlikleri açısından başlıca tehdit haline geldi. Söz konusu olaylar bölgenin iktisadî yaşamını da olumsuz etkiledi. Osmanlı Devleti’nin bütün çabalara rağmen eşkıyalık olaylarının önüne geçememesinin temel nedeni Mondros Mütarekesi’nin Osmanlı ordusuna ve kolluk kuvvetlerine getirdiği kısıtlamalardı.

Considering the social history of people who lived in Anatolia, it can be seen that banditry has hundreds years of history. In addition to this, at the beginning of the institutionalization of the Ottoman Empire in the second half of the 19th century, banditry incidents became the most important security issue in general. The circumstances of the First World War brought more chronic problems of banditry. While the Allied forces began their invasion after the Armistice of Mudros was signed in 1918, banditry incidents were still going on. In this process, Ottoman statesmen did not want to state the reason for the new occupations of the winners, so they declared an amnesty for thugs and army deserters in order to ensure peace in the countryside. Additionally, it was made great effort to ensure peace in Anatolia and to set down the Zeibeks who were seen as identical with the bandits previously. As they could not be prevented despite all efforts, banditry incidents became the main threat to people living in rural areas of Western Anatolia in terms of life and safety. These events also negatively affected the economic life of the region. The basic reason for not being able to prevent banditry incidents despite all efforts was the restrictions imposed by the Armistice of Mudros to the Ottoman Army and police forces.