ESKİ YUNAN VE ROMA’DA FİLOZOF SOFRALARI

Abstract

Filozofların yeme-içme alışkanlıklarının ele alındığı bu çalışmanın amacı antikçağın mental dünyasını şekillendiren düşünürlerin toplumun beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmamızın coğrafi sınırı Klasik Dönem Uygarlıkları olarak adlandırılan Eski Yunan ve Roma uygarlıklarının erişim alanlarıyla sınırlandırılmıştır. Konuyla ilgili bilgiler filozofların yapıtlarında ve onlardan bir kısmının yaşam öykülerini kaleme alan Diogenes Laertios’un Ünlü Filozofların Yaşam Öyküleri ve Öğretileri başlıklı kitabında bulunmaktadır. Sokrates’ten Platon’a, Aristoteles’ten Seneca’ya kadar birçok düşünür birbirine benzer yeme içme alışkanlıkları göstermektedir. Onlar en geniş anlamıyla basit bir yeme düzeni, lüksten kaçınma, bedensel hazları baskılama, hayatta kalmaya yetecek kadar yeme gibi tavsiyelerde bulunmuşlardı. Ancak çağdaşları ve ardılları onların lüksten ve zevkten uzak beslenme tarzını benimsememiş, filozofların basit ve kolay ulaşılabilir yiyecekleri yerine zengin sofralarını tercih etmiştir. Bu durumu Archestratos ve Apicius’un doğrudan yemek ve damak tadıyla ilişkili yayınlardan okuyor ve klasik dönem vazo resimlerinden görebiliyoruz. Ayrıca dönemin ithalat emtiası da klasik dönem Atinalılarının lüks yiyeceklere olan ilgisini ortaya koymaktadır. İsmi geçen kaynaklarda bol etli, soslu yiyecekler, horoz ibiği, tavus kuşu gibi sıra dışı besinler ve çalgılı eğlenceli yemekler anlatılmaktadır. Antikçağın sosyo-kültürel olgularından biri olan şölenlerin nasıl olup da sıra dışı yeme-içme alışkanlıklarının sergilendiği bir yer olduğunu anlayabilmek için öncelikle arkeolojik bulguları ve görsel malzemeyi incelemeli, adı geçen yazarların eserlerindeki temaları görmeli, ardından ticaret ve coğrafi genişleme olgularını derinlemesine gözden geçirmeliyiz.

This paper concerning philosophers’ eating and drinking habits aims to analyze the relationship between thinkers and food. This subject is chosen to analyze how an inescapable fact, nutrition, was perceived by philosophers, what is the relationship between their world of thought and their eating habits, and how their followers were affected by their eating habit. Geographically speaking, this study is condensed into Classical Period Civilizations, namely, Ancient Greek and Rome. Information about the subject refers to The Lives and Opinions of Eminent Philosophers by Diogenes Laertios. From Socrates to Plato, Aristotle to Seneca, most of thinkers have similar nutrition habits. They were aware of luxury and pleasure, and of eating to live, not living to eat. It is understood that their followers had chosen rich meals instead of thinkers’ basic offers. We can understand this from the books of Archestratos and Apicius, and it is also seen in Classical Greek vases. The Athenian luxury food imports also prove this idea. In order to understand how such a socio-cultural organization as banquets turned into luxury consumption meetings, we have to analyze commerce and geographical expansions and check these writers’ books.