PENETRATING AMERICAN FEMALE GAZE IN THE OTTOMAN EMPIRE: A 19TH CENTURY TRAVELOGUE

Abstract

Antebellum American travel narratives of the Old World are rare compared to their European counterparts. At a time when American literary renaissance is pursuing a distinct American national character in American literature, authorship not yet a profession to live on alone, and artistic expressions by women uncommon and frowned upon, it is not surprising for Sarah Rogers Haight to be reticent in her narrative. Belonging to a nation of quite belated travelers particularly with regard to the Orient, it is common practice for male American authors to claim originality of their accounts in their prefaces to provide a reassurance for American middle class readership of their preference of their works over the English whereas Haight’s notice is apologetic and reticent about her motivations for publication. This paper seeks to scrutinize the agency of American authorship in the only travel narrative of the Ottoman Empire by an American woman published in the Antebellum period in the United States. The significance of the geographical denotation is the habitual discursive strategies applied when dealing with the Orient and to determine how Haight dealt with the conflicting notions of being and at the same time depicting the subaltern by “using the sense of sight to gain information is a classic male aristocratic technique, which avoids interaction or any kind of emotional or bodily engagement” which she could not partake in by virtue of being segmented along the gender identification lines at home and in her destination.

Eski Dünya’yla ilgili Amerikan İç Savaş öncesi yazılan seyahatnameler emsallerine kıyasla çok daha azdır. Edebiyatta Amerikan Rönesansı bağımsız bir Amerikan ulusal karakteri yaratmaya çalıştığı, yazarlığın başlı başına bir meslek olarak algılanmadığı ve kadınların sanatsal ifadelerinin nadir görüldüğü ve onaylanmadığı bir zamanda, Sarah Rogers Haight’in okuyucusuna cürekat görünmemek adına “Yazar, bu mektupların halka ulaşması konusunda oldukça isteksiz olarak razı oldu” diye seslenmesi şaşırtıcı değil. Ulus olarak Eski Dünya’yı keşfetmekte geç kalan Amerikalı yazarlar seyahatnamelerinin önsözlerinde anlatıların orijinalliğini iddia ederek Amerikan orta sınıf okurlarını Amerikan seyahatnamelerini İngiliz seyahatnamelerine tercih ederek doğru karar verdikleri konusunda ikna etmeyi amaçlarlar. Bu bağlamdaki orijinallik, İngiliz seleflerinden farklılığı vurgular. Haight’in mektuplarını yayınlamakla ilgili motivasyonlarından söz ettiği girizgahı ise mahcup ve ketumdur. Bu çalışma, Amerikan İç Savaşı öncesinde Şark’ı ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nu konu alan ve bir Amerikalı kadın tarafından yazılan tek seyahatnameyi inceler. Coğrafi sınırlamanın önemi Şark’la ilgili alışılagelmiş söylemsel stratejilerin Haight’in anlatısı özelinde altık kimliğin yarattığı çatışmaları üzerindeki etkisini sorgular. Haight, 19. yüzyıl Amerikan toplumundaki cinsiyet ayırımını ve kadının eve ve aileye ait rolünü aristokrat erkeğin etkinlik alanı olan keşif ve seyahate taşırken bu altık kimliği yeniden şekillendirir. Anlatısı evkamusal alan sınırlarını aştıktan sonra temsillerini ülke sınırları dışına da çıkararak daha sonra Doğu’yu ziyaret edecek olan kadın yazarlara da öncülük edecektir. Bu öncül rolü benimsemeyişi ve seleflerinin anlatılarından uzun alıntılar yapışı Amerikan seyahat yazınında bir emsal teşkil etmesine engel değildir.