JEAN GENET TİYATROSUNDA SAHNE ELBİSESİ VE DONATIMLIĞIN SEZDİRİMSEL İŞLEVİ

Abstract

Bu çalışmada, 1950’li yıllarda öne çıkan Uyumsuz Tiyatronun önde gelen temsilcilerinden biri olan Jean Genet’nin Hizmetçiler (Les Bonnes), Balkon (Le Balcon) ve Paravanlar (Les Paravents) adlı oyunlarında bezem (costume) ve donatımlığın sezdirimsel işlevini çözümlemeyi amaçladık. Jean Genet sahnesinde dilsel göstergelerden çok, dil dışı göstergelerin ağırlıklı anlatım biçimi olması nedeniyle, yazarın tüm oyunlarına yüklediği sezdirimsel yaklaşımı ön plana çıkartmaya çalıştık. Genet Tiyatrosunda ışık, bezem, renk, müzik, ses ve/veya sessizlik kimi zaman gizli, kimi zamansa açık birer anlatım biçimidir. Bu bileşenler, yazarın sahnesinde yaratmak istediği arınma, yabancılaştırma ve sezdirimsel yaklaşımın oluşturulmasında oldukça işlevseldir. Ele aldığımız oyunlarda sahne elbisesi ve donatımlığın üstlendiği imgesel anlamlar ve göndermeleri açımsamaya çalıştık. Bu dönem tiyatro anlayışı ve Jean Genet’nin biçemi birleştirildiğinde sahne elbisesi ve donatımlığın üstlendiği görev ve örtük anlamlar artmaktadır. Bu öğelerin sahnede gösterilmeyenlere, söylenmeyenlere sözcüklük ettikleri açıktır. Uyumsuz tiyatro, İkinci Dünya Savaşı sonrasında örgütlü bir görünüm kazanan ve daha da güçlenen anamalcı siyasal dizge içinde yalnızlaşan insanın acıklı durumunu, yaşama ilişkin korku ve kaygılarını öyküleme görevi üstlenir. Geleneksel tiyatro oyun türlerinin yapısını teryüz ederek alışılagelen tüm biçim ve değerleri sorunsallaştırır. Oyunlar içinde doğrudan bir ileti vermek amaçlanmaz, çıkarılacak ders okura bırakılır. İzleyici ile oyun arasında canlı bir bağ kurulur. Oyunun sahnelenmesi sırasında seyirci de oyunun bir parçası konumundadır.

This article focuses on the implicational function of costume and accessory in Les Bonnes, Le Balcon, and Les Paravents, three plays by Jean Genet, one of the major representatives of the Absurdist Theatre that flourished in 1950s. We have tried to give precedence to the implicational approach in his plays, since his style of narration is based on non-lingual signs, rather than lingual signs. In Genet’s drama, the light, costume, color, music, sound or/and silence are the styles of narration that are sometimes disguised, sometimes explicit. These elements are pretty much functional in catharsis; alienation and implicational approach that the writer wants to create. We have tried to explain the symbolical roles of costume and accessory in the plays. When the common idea of theatre in this period and Genet’s style are considered together, the roles and the meanings of the symbols of stage costume and accessory become richer. It is obvious that these elements stand for the disguised and untold actions on stage. Absurd theatre presents the pathetic condition of human in thecapitalist political system, his fear and anxiety. It problematizes all forms and values by subverting the traditional theatre structure. The aim is not to give a direct message, the solution and conclusion being left to the reader. An active connection is constructed between the audience and the play. During the performance, the audience is a part of the play.