Üniversite Öğrencilerinin Egzersizde Temel Psikolojik İhtiyaçlarını Öngörmede EgzersizdeDavranışsal Düzenlemelerin ve Hedef Yöneliminin Rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nde 2018-2019 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlarını öngörmede egzersizde davranışsal düzenlemelerin ve hedef yöneliminin rolünü incelemektir. Araştırmada ayrıca fiziksel aktivite düzeyi ile egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlar, davranışsal düzenlemeler ve hedef yönelimi ilişkisi araştırılmıştır. Araştırmaya 283 üniversite öğrencisi (nerkek= 156; Xyaş= 20.64±3.58 ve nkadın= 127; Xyaş=19.65±4.10) gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcılara kişisel bilgi formu, “Egzersizde Hedef Yönelimi Ölçeği (EHYÖ)”, “Egzersizde Davranışsal Düzenlemeler Ölçeği (EDDÖ)” ve “Egzersizde Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (ETPİÖ)” ve “Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (UFAA)” uygulanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik analizi (ortalama ve standart sapma), hiyerarşik regresyon analizi ve Pearson Momentler Çarpım Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde hiyerarşik regresyon analizi sonucunda, içsel ve içe atımla düzenleme ile görev yönelimi yeterlik ve özerklik ihtiyacını pozitif yönde yordarken; dışsal düzenleme yeterlik ihtiyacını negatif yönde öngörmüştür. İlişkili olma ihtiyacı ise içsel ve içe atımla düzenleme ile görev ve ego yönelim tarafından pozitif yönde öngörülmüştür. Katılımcıların fiziksel aktivite düzeyleri içsel ve içe atımla düzenleme ve yeterlik, özerklik ve ilişkili olma psikolojik ihtiyaçları ilepozitif ilişkili bulunmuştur. Sonuç olarak, egzersizi eğlenerek ve zevk alarak, içselleştirerek yapan bireyler ve egzersiz yaparken hedefler koyan kişilerin egzersiz yaptıklarında yeterlik, özerklik ve ilişkili olma ihtiyaçlarını tatmin ettikleri; sağlık, fiziksel görünüm gibi dışsal sebeplerle egzersiz yapan bireylerin egzersizde yeterlilik ihtiyaçlarının azaldığı; egzersizi kendisini başkalarıyla karşılaştırarak yapan, kendi hedeflerinden çok dışsal hedefler koyan bireylerin de egzersizde ilişkili olma ihtiyacını karşıladıkları görülmüştür. Araştırmanın bir diğer sonucu ise egzersizi eğlenerek ve içselleştirerek yapan bireyler ile egzersizde yeterlik, özerklik ve ilişkili olma ihtiyaçlarının tatmin eden üniversite öğrencilerinin daha aktif bir yaşam tarzına sahip olduklarıdır.