Rekreasyon alanlarında kullanılan farklı sulama yöntemlerinin topraktaki tuz dağılımına etkisi

Abstract

Bu çalışmada rekreasyon alanlarında yaygın olarak kullanılan çim bitkisinin yağmurlama ve toprak altı damla sulama yöntemleri ile sulanması durumunda topraktaki tuz dağılımının belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemeler, İstanbul-Silivri Belediyesi Tarımsal Üretim ve Araştırma Merkezi (TÜRAM) arazisinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, yağmurlama ve toprak altı damla sulama yöntemi ile sulanan iki ayrı çim çeşidinde (K: Serin iklim çim çeşitleri karışımı; %30 Lolium perenne, %25 Festuca rubra rubra, %35 Festuca arundinacea, %10 Poa pratensis ve B: Sıcak iklim; Bermudagrass (Cynodon spp.)), yeterli ve kısıtlı sulama konularını içeren 3 farklı sulama düzeyi (S,S2, S3) tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde 3 tekrarlı olarak denenmiştir. Dört yıllık bir araştırma projesinin son yılında, farklı deneme konularında toprak profilinde oluşan tuz birikimini belirlemek amacıyla, sadece su kısıtı uygulanmayan S1 konularından iki tekerrürlü olarak farklı lokasyon ve derinliklerden (0-5 cm, 5-20 cm, 20-40 cm, 40-60 cm), 31 Ağustos 2020 ve 18 Eylül 2020 tarihlerinde iki kez bozulmuş toprak örnekleri alınmıştır. Ayrıca, şahit olarak hiç sulanmayan iki noktadan, dört derinlikten de toprak örnekleri alınmıştır. Her bir örneğin tuz içeriği, laboratuvarda hazırlanan saturasyon çamurunda EC metre ile ölçülmüş, bulgular rakamsal ve grafiksel olarak verilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, yağmurlama yöntemi ile sulanan parsellerde toprak profilindeki tuz birikiminin şahit noktalardaki tuz değerlerine oranını ifade eden EC2/EC1 değerleri, toprak altı damla sulama yöntemine göre daha yüksek olmuş ve Bermudagrass parsellerinde 1,25-2,10 arasında, serin iklim çim karışımından oluşan parsellerde ise 1,02-3,00 arasında değişmiştir. Anılan değerlerin sıcak iklim çiminde daha düşük olması, yoğun ve odunsu bir yapıya sahip Bermuda çiminin daha düşük su ihtiyacına ve daha düşük evaporasyon kayıplarına bağlanabilir. Toprak altı damla sulama yöntemiyle sulanan Bermuda çimi için EC2/EC1 değerleri (0,95-1,20), serin iklim çim karışımında ise EC3/EC1 değerleri (1,36-2,09) arasında belirlenmiştir. Benzer biçimde, uygulanan düşük miktardaki sulama suyu Bermuda çimindeki tuz birikiminin serin iklim çimine göre daha düşük olmasına neden olmuştur. Damlatıcının tam altındaki tuz birikimi ise minimum düzeyde (0,43-0,63 dS/m) gerçekleşmiştir. Damlatıcı ve lateral aralarında çok yoğun düzeyde tuz birikiminin olmaması alanın tamamının ıslatılmasına bağlanabilir. Yine klasik damla sulama yönteminde görüldüğü biçimde yüzeyde tuzun birikmemesi de toprak yüzeyinin ıslanmamasına ve evaporasyon, dolayısıyla kapilaritenin düşük olmasına bağlanabilir.

In this study, it was aimed to determine the salt distribution in the soil covered turfgrass which is widely used in recreation areas, under sprinkler and subsurface drip irrigation methods. The experiments were conducted in the land of Istanbul-Silivri Municipality Agricultural Production and Research Center (TÜRAM). In the study, two different turf varieties (K: cool season turf mixture; 30% Lolium perenne, 25% Festuca rubra rubra, 35% Festuca arundinacea, 10% Poa pratensis and B: warm season turf; Bermudagrass (Cynodon spp.)), 3 irrigation levels (S1,S2, S3). In the last year (2020) of a four-year research project, in order to determine the salt accumulation in the soil profile of KS1 and BS1 trials, in which no irrigation deficiency, disturbed soil samples were taken from different locations and depths (0-5 cm, 5-20 cm, 20-40 cm, 40-60 cm), twice on 31 August 2020 and 18 September 2020. In addition, soil samples were taken from two un irrigated points and four depths as witnesses. The salt content of each sample was measured with an EC meter from the saturation extract prepared in the laboratory, and the findings were given numerically and graphically. According to the results obtained, EC2/EC1 values, which express the ratio of the salt accumulation in the soil profile to the salt values at the witness points, were higher in the plots irrigated with the sprinkler method than that of subsurface drip irrigation method, and it was between 1.25-2.10 in the Bermudagrass plots, and between 1.02-3.00 in in the warm season turf plots. The fact that the aforementioned values are lower in warm climate grass can be attributed to the lower water requirement and lower evaporation losses of Bermuda grass due to high density and woody structure of turf. The EC2/EC1 values for Bermuda grass irrigated with the subdrip irrigation method were found between 0.95-1.20 and the EC3/EC1 values for the cool season turf mixture 1.36-2.09. Similarly, the low amount of irrigation water applied resulted in lower salt accumulation in Bermuda grass than in cool season turf. Salt accumulation just below the dripper was at a minimum level (0.43-0.63 dS/m). The absence of heavy salt accumulation between the dripper and lateral can be attributed to the wetting of the entire area. Again, the fact that salt does not accumulate on the soil surface, as seen in the classical drip irrigation method, can be attributed to the fact that the soil surface is not wet and consequently low evaporation and low capillarity.