PAMUĞA KİMYASAL MODİFİKASYON UYGULAYARAK MULTICOLOR EFEKTİNE VE ANTİBAKTERİYELLİK ÖZELLİĞİNE SAHİP FONKSİYONEL GÖMLEKLİK KUMAŞ ELDESİ

Abstract

Bilindiği gibi çok renkli bir pamuklu gömleklik kumaş üretimi istenildiğinde, normalde iplik boyama yapılmakta ve daha sonra bu renkli iplikler kullanılarak desene uygun şekilde kumaş üretilmektedir. Bu tez projesi kapsamında ise pamuk ipliklerine çeşitli ön işlemler (katyonikleştirme veya oksidatif ön işlem) uygulayarak liflerin boyarmaddelere karşı affinitelerini ve boyanma özelliklerini değiştirmek, böylece çeşitli boyalara karşı farklı affiniteye sahip ipliklerden desene göre kumaş ürettikten sonra tek veya iki banyoda boyama işlemiyle çok renkli kumaş elde etmek amaçlanmıştır. Projenin asıl konusu pamuk liflerine kimyasal modifikasyon uygulayarak “differential dyeing” tekniğiyle boyama sonrası multicolor efekt eldesi olmakla birlikte, liflerin kimyasal modifikasyonunda kullanılacak maddeye bağlı olarak antibakteriyellik gibi yan özellikler de elde edilebilmesi planlanmıştır. Katyonikleştirme işlemi için maliyeti düşük çeşitli reaktif gruplara sahip (epoksi, aktif halojen, etoksilat veya amino) kuaterner katyonik maddeler veya aminler kullanılabilmektedir. Maliyeti düşük ve dolayısı ile seri üretimde kullanılabilirliğinin önünde bu açıdan bir engel olmayan bu maddeler kullanıldığında, sadece multicolor efektine sahip ürün elde edilmiştir. Aynı zamanda antibakteriyellik fonksiyonelliğine sahip kumaş üretimi için ise, katyonikleştirme işleminde kitosan kullanımı gerekmektedir. Kitosan bilindiği gibi maliyeti yüksek bir üründür, ancak bu hem multicolor efektine hem antibakteriyellik fonksiyonelliğine sahip pamuklu gömleklik kumaş üretmek için kullanılacaktır. Elde edilecek ürünün katma değeri yüksek bir ürün olacağı dikkate alındığında, söz konusu maliyeti karşılayabilecek nitelikte niş bir ürün elde edildiği söylenebilir.

As it is known, for producing a multi-color cotton shirt, firstly yarn dyeing is performed and then by using these colored yarns, fabric is produced in accordance with the pattern. Within this thesis project, by applying various pre-treatments (cationization or oxidative pre-treatment) to cotton yarns, it is aimed to change fiber’s dye affinity and dyeing properties, so that after the production of a fabric by using yarns having different affinities to various dyes, it will be possible to obtain fabric having multi-color effect via single or two bath dyeing process. Although the main subject of the project is to obtain multicolor effect by applying chemical modification to cotton fibers after dyeing according to the differential dyeing technique, it was planned to achieve side effects like antibacterial properties depending on the agent used in chemical modification of fibers. For cationization process low cost quaternary cationic agents having reactive groups (epoxy, active halogen, ethoxylate or amino) or amines can be used. When these agents, which have low cost and hence which are suitable for the use in mass production, are used only multicolor effect was obtained. For the production of a multicolor fabric having also antibacterial properties, the use of chitosan in the cationization process is necessary. As it is known, chitosan is a product of high cost, but it will be used for the production of a multicolor shirting fabric having also antibacterial functionalities. By taking into consideration that the product will be high added value fabric, it can be said that niche product will be obtained which is able to meet this cost.