Türkiye'nin Avrupa ekonomik toplulugu'na üyelik başvurusu'nun basına yansımaları

Abstract

Avrupa Ekonomik Toplulugu (AET), ikinci Dünya Savası’ndan sonra Federal Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg tarafından 1957’de kurulmuştur. Ekonomik temeller üzerine kurulan AET’ye Yunanistan’ın 15 Temmuz 1959’da başvurusu üzerine dönemin Dışişleri Bakanı Fatin Rüstü Zorlu, Türkiye’nin de üyelik başvurusunda bulunması için harekete geçmiştir. Zorlu, Celal Bayar ve Adnan Menderes ile görüşüp, Amerika Birlesik Devletleri’nin de olurunu aldıktan sonra basvuru belgesini hazırlamış ve 31 Temmuz 1959’da Türkiye’nin AET’ye üyelik için başvurmasını sağlamıştır. Başvuru, kamuoyundan gizlenmiştir. Çünkü AET’nin başvuruyu olası reddi, sıkıntılı günler geçiren Demokrat Parti’nin (DP) muhalefete karşı güç kaybetmesine neden olabilecektir 1. Fakat başvuruyla ilgili haberlerin başında sıkça yer alması üzerine Hükümet, DP’nin yarı-resmi yayın organı niteliğindeki Zafer Gazetesinde 7 Ağustos 1959’da yayınlanan “Müracaatımıza Dair Haber…” başlıklı haberle, başvuruyu Türk kamuoyuna duyurmuştur. Bu çalışma, Türkiye’nin AET’ye üyelik başvurusunun Türk basınına yansımalarını ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu dönemdeki Türk basını taranmış olup, gazete başlıkları incelenmiş ve köşe yazarlarının Türkiye’nin AET’ye üyelik başvurusuna yaptıkları yorumlar analiz edilmeye çalışılmıştır.

European Economic Community (EEC) was established in 1957 by West Germany, France, Italy, Belgium, Nederland and Luxembourg after the Second World War.Foreign Minister of the term, Fatin Rüstü Zorlu, took action to apply for membership of Turkey to EEC which was established on economic basis, after Greece’s apply in 15 June 1959. Zorlu supplied Turkey’s membersip application to EEC after taking permission from United States of America and meeting with Celal Bayar and Adnan Menderes. Application was kept secret from public opinion. Because potential rejection of application to EEC, could cause power loss for Democratic Party who was facing on hard times to opposition group. Nevertheless, government announced the membership application to Turkish public opinion with the title of this news: “Müracaatımıza Dair Haber…”. This paper aims to explain the reflections of Turkey’s application to EEC in the Turkish media by researching tities of Turkish newspapers, comments of Turkish newspapers’ columnists.