POLİAMİD KUMAŞLARIN DÜŞÜK SICAKLIKTA BOYANABİLİRLİĞİNİ VE KISA FİKSAJ SÜRELERİNDE BASILABİLİRLİĞİNİ SAĞLAYACAK YÖNTEM GELİŞTİRİLMESİ

Abstract

Bu tez kapsamında, tekstil sanayinde yaygın olarak kullanılan poliamid/elastan kumaşların 1:2 metal kompleks boyarmaddeleriyle verim kaybına yol açmadan kaynama noktasının altındaki sıcaklıklarda boyanabilme ve kısa fiksaj sürelerinde basılabilme imkânları incelenmiştir. Tez projesinde öncelikle poliamid kumaşların düşük sıcaklıkta boyanması ve kısa fiksaj süresinde basılmasını sağlama amacı ile lifleri kimyasal modifikasyona uğratacak bir yardımcı kimyasalın ve bunun aplikasyonuna ilişkin yöntemin geliştirilmesi üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Yapılan denemeler sonucunda boyama sıcaklığını 80°C’a düşürebilmek için katyonikleştirme işleminin optimum koşullarının, pH 7, 60°C, 30 dk. ve %5’lik konsantrasyon olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca katyonikleştirme işlemi sonrası poliamid kumaşların renk verimi ve haslıklarında herhangi bir kayba uğramadan baskı sonrası fiksaj süresinin 30 dakikadan 15 dakikaya kısaltılabileceği görülmüştür. Tez kapsamında poliamid kumaşların düşük sıcaklıkta boyanması ve kısa fiksaj süresinde basılmasını sağlama amacı ile uygun düşük sıcaklıkta boyama yardımcı kimyasalının ve bunun aplikasyonuna ilişkin yöntemin geliştirilmesi konusunda da çalışmalar yapılmıştır. Deneysel çalışmaların sonucuna göre boyamada bütil-isopropil ftalimid esaslı yardımcı kimyasal kullanılmasının gerek boyamada sıcaklığın düşürülmesi gerekse baskıda fiksaj süresinin kısaltılması hususlarında pek bir fayda sağlamadığı söylenebilir.

Within this thesis, dyeability of the polyamide/elastane fabrics, which are commonly used in textile industry, below the boiling temperature with 1:2 metal complex dyes without causing loss of efficiency and their printability under short fixation periods were examined. In this thesis project, firstly studies on developing an auxiliary, which can modify fibers chemically, and its application process were carried out with the aim of making possible to dye polyamide fabrics at low temperatures and print at short fixation periods. As a result of experiments, optimum conditions of cationization treatment were determined as pH 7, 60°C, 30 min. and a concentration of 5% for decreasing dyeing temperature to 80°C. Furthermore it was observed that fixation time after printing could be shortened from 30 min. to 15 min. Without a loss in color efficiency and fastness of polyamide fabrics after cationization treatment. Within this thesis project, studies also on developing a suitable low temperature dyeing auxiliary and its application process were carried out with the aim of making possible to dye polyamide fabrics at low temperatures and print at short fixation periods. According to the results of experimental studies, it can be said that the usage of butyl-isopropyl phtalimide based auxiliary does not provide benefits neither in lowering dyeing temperature nor shortening the fixation time in printing.