Ekmeklik Buğdayda Bazı Başak Özelliklerinin Kalıtımı ve Popülasyon Farklılıklarının Analizi

Abstract

Bu araştırma, beş ekmeklik buğday çeşidi arasında yapılan yarım diallel melez döllerinde bazı verim komponentlerinin kalıtımında rol oynayan genetik parametreler ile F2 ve F3 populasyon farklılıklarının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak 5 adet ekmeklik buğday çeşidi (Flamura-85, Krasunia, Bezostaja-1, Pehlivan ve Sana) kullanılmıştır. F2 ve F3 tohumları 2008-2009 ve 2009-2010 yetiştirme yıllarında Tesadüf Blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak, Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanlarında ekilmişlerdir. Çalışmada başak boyu, başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, başak hasat indeksi, başak yoğunluğu ve parsel verimi özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre incelenen özelliklerin kalıtımında hem eklemeli hem de eklemeli olmayan gen etkilerinin birlikte rol oynadığı görülmüştür. Bütün özellikler için üstün dominantlığın bulunduğu gözlenmiştir. Bütün özelliklerde dar anlamda kalıtım derecesi düşük bulunduğundan seleksiyonun ileri generasyonlara bırakılmasının faydalı olacağı sonucuna varılmıştır. Hem ortalama gözlem değerleri hem de kombinasyon yeteneği birlikte değerlendirildiğinde Krasunia ve Sana çeşitlerinin verim ve verim komponentlerini arttırmak için uygun ebeveynler olduğu saptanmıştır. Ortalama gözlem değerlerine ve özel kombinasyon yeteneği etkilerine göre incelenen özellikler için Krasunia x Pehlivan, Flamura-85 x Krasunia, Krasunia x Sana ve Pehlivan x Sana melezlerinin ümit var olduğu görülmüştür

This research was conducted to determine the genetic parameters played a role inheritance and differences of F and F3 population for some yield component in half diallel cross of wheat. Five wheat varieties (Flamura-85, Krasunia, Bezostaja-1, Pehlivan, and Sana) used as a material in research. F seeds obtained from F1plants belonging from the half diallel crossing and F seeds obtained from F2 plants was sown randomized complete block design with three replication in Namık Kemal University Agricultural Faculty research area in 2008-2009 and 2009-2010 growing seasons. Spike length, spikelet number per spike, grain number per spike, grain weight per spike, spike harvest index, spike intensity and grain yield per parcel were investigated in this study. According to results, it was found that both additive and non additive gene effects play a role inheritance of traits examined. Over dominance was found for all traits. Since the narrow sense heritability was found small for each of these traits, be selected further generations would be useful. When the mean observation and combining ability values are evaluated together, Krasunia and Sana is suitable genotypes for increased to yield and yield components. According to mean observation and combining ability values, Krasunia x Pehlivan, Flamura-85 x Krasunia, Krasunia x Sana ve Pehlivan x Sana are promising crosses for all traits examined