Ispanakta tuz stresinin yaprak fizyolojik özelliklerine etkisi

Abstract

Tuz stresinin ıspanak yaprak fizyolojisinde oluşturduğu olumsuz etkilerin tespit edilmesi amacıyla bitkiler iklim odasında 22/18°C (gündüz/gece) sıcaklık, %70 nem, 10/14 saatlik (aydınlık/gece) fotoperiyodik düzende, 400 µmol m2s-1 ışık şiddetine sahip kontrollü koşullarda yetiştirilmiştir. Araştırmada materyal olarak Meridien F1 çeşidi ile San Moreno F1 çeşidi, hidroponik yetiştirme sisteminde ise Hoagland besin çözeltisi kullanılmıştır. Tuz uygulamaları bitkilerin 4-5 gerçek yapraklı olduğu dönemde yapılmaya başlanmış hasat dönemine kadar kaplardaki besin çözeltisinin tuzluluğu EC=2, 6, 8 ve 10 dSm-1 olacak şekilde NaCl ilave edilerek elde edilmiştir. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuş ve her tekerrürde 2 çeşit (Meridyen F1 ve San Moreno F1) ve 4 tuz konstrasyonu (EC=kontrol, 6, 8 ve 10 dSm-1) uygulanmıştır. Tüm denemede toplam 24 parsel, her parselde 16 bitki ve tüm denemede toplam 384 bitki yetiştirilmiştir. Deneme süresince, yaprak su potansiyeli (MPa), yaprak oransal su içeriği (%), yaprak hücrelerinde membran zararlanması (%), yapraklarda bulunan toplam klorofil (SPAD değeri) miktarı ve yaprak stoma geçirgenliği (mmol m-2 s-1) belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre tuz stresine karşı Meridyen F1 toleranslı, San Moreno F1 çeşidi hassas olarak belirlenmiştir. Kontrol uygulamasına nazaran artan tuz ilavesine karşı; şafak öncesi ve gün ortası yaprak su potansiyelleri yaprak oransal su içerikleri, yapraklardaki toplam klorofil miktarı ile stoma geçirgenlikleri azalmış.

In order to identify the adverse effects of salt stress on physiology of spinach leaves, plants were grown in a climate chamber with 22/18 °C (day/night) temperature, 70% humidity, 10/14 hours (light/night) photoperiod and 400 micromole m-2slight intensity conditions. In this research Meridian F1 and San Moreno F1 varieties and in hydroponic growing systems Hoagland nutrient solution were used. Salt applications have been started from the period which plants have 4-5 true leaves and continued to harvested time. The salinity of the nutrient solution in the containers has been set up as EC = 2, 6, 8 and 10 dSm-1. Trial coincidence plots were established with 3 replications and at each repetition including 2 varieties (Meridyen F1 and San Moreno F1) and 4 different salt concentration (EC = control, 6, 8 and 10 dSm-1) were applied. A total of 24 experimental plots in all, a total of 384 plants were grown in 16 plants in each plot and the entire trial. During the experiment, leaf water potential (MPa), leaf relative water content (%), membrane infestation in leaf cells (%), total chlorophyll amount contained in the leaves (SPAD value), and leaf stomata permeability (mmol m-2 s-1) were measured. According to obtained results, Meridian F1 variety has been identified as tolerant on the contrary San Moreno F1 variety has been identified as sensitive against salt stress. Increased salt concentration has shown that leaf water potentials measured before dawn and midday, leaf relative water content, the total amount of chlorophyll in leaves and stomata permeability are reducing, on the contrary the rate of harm produced in the leaf cell membrane is increasing.