Molla Halil'in (1754-1843) Rü'yetullah Anlayışı

Abstract

Molla Halil es-Siirdî, 1750-1843 yılları arasında yaşamış, hayatı, eserleri ve düşünceleriyle yaşadığı devrin ilim vefikir hayatına katkı sağlamış önemli âlimlerden biridir. Yazdığı ilmi eserlerle kendi dönemindeki medresemensuplarının ve ilmi çevrelerin dikkatini çekmiş, hoca ve talebelerin ilim ve fikir dünyalarının şekillenmesindeetkili olmuştur. Biz bu makalede, başta Molla Halil’in kendi eserleri olmak üzere, bu konuda yazılmış diğer kitap,tez, ansiklopedi maddesi, makale vb. kaynaklardan yararlanarak, onun “rü’yetullah” konusuna yaklaşımınıinceleme konusu yaptık. Makalenin başında önce Molla Halil’in hayatı, tahsili ve eserleri konularında kısabilgiler verdik. Sonra “rü’yetullah” kavramlarının kelime ve terim anlamları ile mezheplerin bu konudakigörüşlerini tespite çalıştık. Molla Halil’e göre bu dünyada uyanıkken çıplak gözle Allah’ı görmek her ne kadarmücerret akılla mümkün olsa da vaki değildir. Hz. Musa uyanık bir şekilde Allah’ı görmek istemiştir amagörememiştir. Molla Halil, Hz. Musa’nın talep etmesine dayanarak, Allah’ı görmenin imkân içinde olduğunainanmakta ve peygamberin mümkün olmayan bir şeyi talep etmesinin doğru olmayacağını savunmaktadır. Buimkânı göz önünde bulunduran Molla Halil, rüya da insanların Allah’ı görmesinin mümkün olduğunusöylemektedir.

Mullah Khalil al-Siird?, who lived between the years 1750-1843, is a distinguished scholar that contributed to the intellectual life of his age with his life, works, and ideas. He attracted the attention of the madrasah members and intellectual milieu of his era through his scholarly writings. He affected the formation of the educational and intellectual life of masters and students. In this article, we have examined Mullah Khalil’s approach toward the issue of “ru’yat All?h” by consulting, particularly his books and other sources written on this matter, such as books, theses, encyclopedia entries, articles, etc.. At the beginning of the essay, we have presented brief information about Mullah Khalil’s life, education, and writings. Afterward, we have attempted to establish the lexical and terminological meanings of the term “ru’yat All?h” and sects’ views regarding thereof. According to Mullah Khalil, even though it is theoretically possible to see God in this world with the naked eye while awake, it has not taken place [actually]. Prophet Moses wanted to see God while he was awake, but he could not do so. Mullah Khalil, based on Prophet Moses’ wish, believes the possibility of the vision of God and claims that it would not be appropriate for a prophet to ask for something impossible. Taking this possibility into consideration, Mullah Khal?l states that human beings can also see God in their dreams.