Arşiv Belgelerinin Işığında İstanbul Şâzelî Tekkelerinin Tarihi

Abstract

Bu çalışmada Osmanlı arşiv belgelerine göre İstanbulda Kuzey Afrika kökenli Şâzelî tarîkatına bağlı olarak tesis edilen üç tekkenin tarihi ele alınmaktadır. İlk tekke, 18. yüzyılın sonlarına doğ- ru Unkapanında, hemen ardından ikincisi, Alibeyköyde; üçüncü ve de sonuncusu olan Ertuğrul Tekkesi ise II. Abdülhamîd döneminde Beşiktaşta tesis edilmiştir. Tarihî yarımadada kurulmuş olan Unkapanındaki dergâh İstanbulda Şâzelî Tarîkatının âsitânesi konumundaydı. Eyüp Ali- beyköydeki tekke ise şehir merkezinin dışında inşa edilmişti. Yine şehrin merkezine uzak bir bölgede, Beşiktaşta kurulan Ertuğrul Tekkesi ise söz konusu tarîkata ait tekkeler arasında en meşhur olanıydı. Tekkelerin hepsi de İstanbulun Avrupa yakasında yer almaktadır. Bu makalede yukarıda adı geçen üç tekkenin, kuruluşundan günümüze değin geçirmiş olduğu inşaat, tamirat ve yenileme süreçleri başta olmak üzere arşiv belgelerine dayalı olarak diğer tarihî hususiyetleri hakkında bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

This paper discusses the history of three sufi lodges in Istanbul belonging to the North-African Shadhili sect based on Ottoman archival material. The first lodge was founded in Unkapanı in the late 18th century, subsequently the second one in Alibeyköy, and the third and last, the Ertuğrul lodge was established during the reign of Sultan Abdülhamid II in Beşiktaş. The lodge in Unkapanı founded in the historical peninsula functioned as center of Shadhili sect in Istanbul. The one in Alibeyköy was built outside the city. Finally, the lodge in Beşiktaş, although it was also founded far away from the city, it became the most famous among them. Remarkably, all of them are located in the European side of Istanbul. In this study we trace the building, maintenance and restoration phases of these lodges since their foundation.